(VIDEO) “Spotlight”, filmski spomenik dobrom novinarstvu

Godine 2001. grupa istraživačkih novinara dnevnika Boston Globe počela je na podsticaj glavnog urednika istraživati nekoliko nepovezanih slučajeva seksualnog zlostavljanja u bostonskoj crkvi.

Istražujući slučaj, novinari Globea su postepeno otkrili zastrašujuće razmjere afere. Nije riječ bila samo o tome da je nekoliko desetina sveštenika u Masačusetsu seksualno eksploatisalo djecu, nego i o tome da je Crkva znala i sistematski zataškavala skandale, žrtvama anonimno plaćala odštetu, a počinioce sveštenike premještala na druge lokacije.

Istraživački rad tima Spotlight doveo je do ostavke bostonskog kardinala Bernarda Loua, krenula je čistka protiv politike zataškavanja u samoj Crkvi, a novinari tima Spotlight za svoj rad su 2003. dobili Pulicera.

Istorija tog slučaja tema je filma “Spotlight” režisera Toma MekKartija, dokudrame koja se prilično neočekivano vinula u jednog od glavnih favorita za ovogodišnje Oskare. Pri tom su se u diobi Oskara našla suprotstavljena dva stubokom oprečna filma.

Dok je Injarituov “Povratnik” grandiozni film slike, esencija kinematičnog spektakla, MakKartijev “Spotlight” pametni je, nimalo glamurozni film o ljudima u odijelima koji sjede u bezličnim neonskim sobama. Filmski suzdržan, no cizeliran i pametan, “Spotlight” je nastavljač one linije američkog filma kojoj je klasik “Svi predsjednikovi ljudi”.

Lišen i najamanjih naznaka tabloidnosti, “Spotlight” prikazuje svu slojevitost afere kojom se bavi. Boston Globe je s pričom koju je pokrenuo rizikovao. To su bile novine iz katoličkog ambijenta, sa 53 odsto katoličkih pretplatnika. Istragu nisu poveli lokalci, nego urednik Marti Baron (Šrajber) koji je pridošlica, Njujorčanin i – Jevrej.

Članovi tima (Mark Rufalo, Rejčel MekAdams, Majkl Kiton) svi su odreda – kako sami kažu – “posrnuli katolici”. Išli su u iste škole s počiniocima, poznaju ih iz župa. Putem će otkriti da je akter zataškavanja bio i – njihov izvor.

Sve to se događa u jeku 11. septembra, kad Ameriku zanimaju preči neprijatelji od pedofila, i to u jednoj konzervativnoj, solidarnoj sredini koja uprkos veličini ima nešto malomišćansko.

Što je najgore, vođa tima Robi Robinson (Kiton) suočiće se i s vlastitim grijehom propusta. Kao svježi urednik gradske rubrike, baš on je propustio da istraži priču kad je još bila u začetku.

Sasvim biblijski, svako u “Spotlightu” ima trun u oku. “Spotlight” je film koji svaki novinar mora da voli. Nije riječ samo o tome da je taj film spomenik dobrom novinarstvu (tako ga je – u vrlo pohvalnoj recenziji – opisao vatikanski L'Osservatore Romano).

On je ujedno i novinarski SF, arheologija danas nepostojećeg svemira u kojem je redakcija mogla sebi priuštiti da četiri čovjeka rade “full time” tri velike teme godišnje. Ali, da je “Spotlight” samo dobra rekonstrukcija novinske i političke afere, igrani bi film bio izlišan – za to bi dobar bio i dokumentarac. MekKarti je, međutim, unutar suhe deskripcije Spotlightove istrage našao i srce stvarne ljudske drame.

“Spotlight” je film o ljudima kojima se kida srce dok skidaju polituru nevinosti s vlastite zajednice, o ljudima koji su u nekom trenutku bili inficirani Crkvom, pa se sad rvaju s avetima vlastite vjere za koju nisu više ni mislili da postoji. “Spotlight” je diskretni veliki film.

(Jutarnji.hr)