ZNAMENITE LIČNOSTI BANJALUKE Dušan Muškatirović, hirurg odrastao na trgovačkom hljebu

Dijete sa beogradske kaldrme, pritom i iz imućne porodice, obilježiće jedan kratak period istorije Banjaluke, ali samo u onom vremenskom smislu.

Njegova harizma, gospodsko držanje i dobro „ispečen“ hirurški zanat svrstaće ga u jedan dio istorijskog kovčega koji do skorašnjih dana nije mnogo otvaran. Govorimo o doktoru Dušanu Muškatiroviću.

U želji da podsjetimo i neke mlađe generacije možda upoznamo sa učenim ljudima koji su živjeli, radili i stvarali u Banjaluci, i kao takvi ostavili nemjerljiv trag u istoriji grada, Srpskainfo će svake sedmice objaviti po jednu biografiju velikana ovog grada.

Seriju tekstova pripremamo u saradnji s mladim književnikom Milošem Štrkićem, koji je nedavno objavio i drugo izdanje knjige “Velikani grada na Vrbasu”.

Rođen je dvije godine pred kraj 19. vijeka, osamnaestoga junskoga dana u glavnom gradu Kraljevine Srbije. Nažalost, kako skoro nijednu generaciju srpskih momaka ne zaobilazi rat, tako ni Dušan nije bio pošteđen ratnih zlih vjetrova.

Sa samo 17 ljeta prolazi krševite i neprohodne albanske gudure, tražeći spas, kao i tadašnja srpska država. To ga ne sprečava da 1917. završi gimnaziju u Nici i time dokaže veliku snalažljivost srpskog momka, odlučnog u svakoj namjeri i poslu. Iako je odrastao od trgovačkog hljeba oca Dragutina, odlučuje sa za studije medicine u Lionu, koje uspješno završava 1923. godine.

Prvo radno mjesto na beogradskom Medicinskom fakultetu i ušivanje rana od slijepog crijeva nisu baš bile po volji mladog Muškatirovića, koji je mislio na veće i ozbiljnije poduhvate. Ubrzo slijedi novo mjesto rada – posljednja stanica Bihać. Baš taj grad zaslužan je za dalji tok srećnog života doktora Muškatirovića. Tu upoznaje, prvo kao pacijentkinju, a ispostaviće se, kasnije i suprugu, plavooku Veselinu (djevoj. Ilišević). Ova veza usloviće stvaranje porodice Muškatirović, kojoj će kasnije biti pridodati sinovi Dragutin i Milan, kao vjerni svjedoci iskrene ljubavi njihovih roditelja.

Kako se nova država uzdizala u svakom pogledu, pa i u medicinskom, javlja se potreba za iskusnim hirurgom u Banovinskoj bolnici u Banjaluci. Tim povodom u Banjaluku 1934. godine dolazi doktor Muškatirović sa svojom porodicom. Nakon samo nekoliko dana postavljen je za direktora te iste bolnice, čime mu je ukazana ogromna čast, kako u profesionalnom tako i u ličnom smislu.

U periodu kada je direktorovao, pacijentima je pomagao i u svojoj privatnoj ambulanti, koja se nalazila nedaleko od Sokolskog doma, uvijek krcatoj pacijentima željnih pomoći ovog nesebičnog ljekara.

Upravo dok je bio na čelu Banovinske bolnice, gradila se u Banjaluci nova zgrada Hirurškog paviljona, o čijem su otvaranju 4. avgusta 1937. godine iscrpno pisale Vrbaske novine.

“U prisustvu bana Bogoljuba K, komandanta divizijske oblasti Milivoja Alimpića, predsjednika opštine Hamdije Afgana, te većeg broja pozvanih gostiju, juče je na vrlo svečan način izvršeno osvećenje i otvaranje novosagrađenog Hirurškog paviljona u Banjaluci. Vjerski obred osvećenja izvršili su pravoslavni sveštenici Dušan Mačkić i Sava Rađenović, te muslimanski hafiz Hamid ef. Softić, imam. Poslije kratkog obreda uzeo je riječ upravnik Državne bolnice dr Muškatirović i istakao da je Banska uprava, odmah po preuzimanju bolnice, a na zalaganje bana Bogoljuba Kujundžića, počela i završila izgradnju Hirurškog paviljona, na čije je podizanje utrošila četiri miliona dinara. Pored paviljona, velikog i modernog, podignuta je i zgrada ekonomata, prijemne ambulante i bolnička apoteka. Nekadašnja zgrada za umobolne prepravljena je u kožno-venerično-infektivno odjeljenje.”

Pored toga što je bio izuzetan ljekar, veliki gospodin, Muškatirović je važio za patriotu, što dokazuje anegdota koju je Nadežda Lazarević-Kovačević zabilježila na stranicama svoje knjige „K'o lepi san“. Priča počinje ovako: Na praksu mu je došla jedna mlada ljekarka i jednog dana je on u društvu rekao: „Biće sjajan hirurg, samo šteta što je komunista“. To je bila sestra Lepe Perović, docnije supruga Koče Popovića – Danica Perović. Ona je bila izvrstan hirurg.

Miris nepreglednih banjalučkih aleja, vječnog Vrbasa, uzdah borove šume sa Banj brda, milovanje lakog povjetarca sa obližnjih pitomih brda zauvijek će izbrisati divlji vjetrovi rata i onoga šta će ostati poslije njega.

Period seoba

Dolazak ustaške vlasti označio je kraj boravka porodice Muškatirović u gradu na Vrbasu. Počinje vrijeme seoba. Prva stanica bila je Čačak, gdje doktor radi sve dok traje zajednička borba zavađene braće – partizana i četnika. Kako ta zajednička borba nije potrajala dugo, odlazi u Brajiće. Doktorovim radom jedino nisu bili oduševljeni Nijemci, koji ga zbog toga hapse i odvode u logor Banjicu, u kojoj se, na svu sreću, nije zadržao dugo. Odatle odlazi u logor u Poljskoj, da bi trijumf saveznika dočekao u Osnabriku.

U posljeratnom periodu prvo službuje u Njemačkoj i Engleskoj, a potom u Kanadi, u bolnicama u Čikutimi u Kvebeku. Daljina od rodne zemlje, koja ga je stalno mučila, ogroman neizlječiv žal bili su glavni razlozi da 10. aprilski dan 1952. godine bude i posljednji za doktora Dušana Muškatirovića.

Kosti nezaboravnog doktora položene su u skromnu grobnicu na kanadskom groblju u Čikutimiju, daleko od rodnog grada, prijatelja i nezaboravljene Banjaluke.

(Srpskainfo)