Amnesty International neće više tretirati Alekseja Navaljnog kao “zarobljenika savjesti”

Amnesty International (AI) je potvrdio da povlači nedavno proglašenje ruskog opozicionog političara Alekseja Navaljnog “zarobljenikom savjesti” zbog njegovog navodnog zagovaranja nasilja i diskriminacije i komentara koji su uključivali govor mržnje, ali ponovio je svoju odlučnost da nastavi borbu za njegovo puštanje na slobodu.

“Amnesty International donio je internu odluku da prestane zvati Alekseja Navaljnog zatvorenikom savjesti u odnosu na komentare koje je davao u prošlosti”, potvrdio je za Radio Slobodna Evropa (RFE/RL) u e-mail poruci Denis Krivošev, zamjenik direktora ureda AI za Evropu i Srednju Aziju, prenosi RSE.

“Neki od ovih komentara, koje Navaljni nije javno osudio, dolaze do granice zagovaranja mržnje, a to se kosi s AI definicijom zarobljenika savjesti”, rekao je Krivošev i dodao da se Navaljni “nije javno odrekao” svojih prošlih komentara.

Iz AI su takođe napomenuli da “Navaljni, prema našim saznanjima, nije iznosio slične izjave posljednjih godina.”

Krivošev je rekao da odluka AI “ne mijenja našu odlučnost da se borimo za njegovo trenutno puštanje i za okončanje njegovog politički motivisanog progona od strane ruskih vlasti”.

Krivošev je dodao da Navaljni, kojeg je AI imenovao zarobljenikom savjesti nakon što je u januaru uhapšen u Moskvi, “nije počinio krivično djelo” i da je, uprkos svojoj odluci u vezi s njegovim statusom zarobljenika savjesti, “Amnesty International dostavio 200.000 potpisa ruskim vlastima zahtijevajući hitno puštanje Navaljnog.”

Navaljni “je u zatvoru samo zbog istraživanja i vođenja kampanje protiv korupcije, njegovog političkog aktivizma i kritike Putinove vlade. Naša kampanja za okončanje teške nepravde počinjene Navaljnom i tolikim drugima u Rusiji se nastavlja”, zaključuje se iz AI.

Navaljni (44) uhapšen je na moskovskom aerodromu Šeremetjevo nakon što je 17. januara stigao iz Berlina, gdje se oporavljao od trovanja nervnim agensom u avgustu 2020. godine.

Iz liberalne stranke isključen zbog nacionalizma

Da bi se shvatilo kakav bi Navaljni predsjednik bio da je došao na vlast, mora se pogledati njegova politička prošlost. A ona je vrlo šarolika i – kontroverzna. Naime, Navaljnog se ukupno gledano najpreciznije može opisati kao antikorupcijskog aktivista i disidenta, ali u prošlosti se isticao nacionalizmom, populizmom, čak i rasizmom, prenio je ranije Večernji list.

Čest analitičar na prokremaljskom mediju Russia Today (RT) Mark Sleboda opisao ga je 2017. na Twitteru kao “krajnje desnog, ultranacionalističkog, antisemitskog, islamofobnog, neoliberalnog ljubitelja pištolja koji je dva puta osuđen zbog prijevare”. Kritike uključuju i opise poput “predstavnik američkog financijskog kapitala” (tvrdi šef Komunističke partije) ili “agent Zapada” (ultranacionalistički političar Vladimir Žirinovski).

Činjenice, pak, kažu: Navaljni je rođen sredinom 1970-ih u obitelji lojalnih komunista, kasnih 90-ih diplomirao je pravo i počeo se baviti financijama, a 2000. je ušao u liberalnu stranku Jabuka koja i danas ima određeni uspjeh u najvećim gradovima, i potpuno je zanemarena svuda drugdje. Poučen porazima na izborima, pokušao je natjerati stranku da prihvati više mainstream pozicije u Rusiji koje uključuju nacionalizam i populizam. Uključio se na marševe krajnje desnice, a ubrzo je počeo napadati Putinov režim zdesna. Po mnogočemu prijelomne 2007. sve se promijenilo.

Te je godine rusko gospodarstvo raslo čak 8,5%, Putin je bio na vrhuncu popularnosti, ali Jabuka je na parlamentarnim izborima ispala iz parlamenta. Navaljni je pokušao smijeniti vodstvo stranke, ali umjesto toga izbacili su njega zbog nacionalizma. U rujnu 2007. objavio je video u kojem je usporedio ljude s Kavkaza sa žoharima. I dok se žohare može ubiti papučama, za ljude je predložio pištolj kojim je mahao u tom videu. U slici potpuno suprotnoj od današnje demokratske, Navaljni je u svom nacionalizmu išao vrlo daleko. Te iste godine počeo je i razotkrivati korupciju u državnim poduzećima. Kupio bi udjel na burzi te onda na temelju dokumentacije koju je dobio objavljivao ono što je smatrao primjerima korupcije. Nacionalizam je smanjivao, ali samo postupno: iduće 2008. žestoko je podržavao rat Moskve u Gruziji, a pozivao je na protjerivanje svih Gruzijaca iz Rusije. U gruzijski vojni stožer treba ispaliti raketu, a Gruzijci su glodavci, pisao je tada Navaljni.

Shvatio je ipak da je učinkovitiji kao antikorupcijski aktivist – do početka idućeg desetljeća postao je opozicijska figura, ali prije svega bloger. Godine 2011. izrekao je svoju najpoznatiju rečenicu, nazvavši Putinovu vladajuću Ujedinjenu Rusiju “strankom kriminalaca i lopova”. Vodio je masovne prosvjede protiv krađe izbora na kraju te godine, a prije osam godina sudjelovao je na jedinim izborima na kojima mu je to dopušteno: osvojio je gotovo trećinu glasova Moskovljana na izborima za gradonačelnika, a kombinirao je nacionalističku i liberalnu izbornu platformu.

(SB)