Analiza: Makronova pobjeda je olakšanje za Zapad, ali desnica ima istorijsku podršku

Iako je Makron oduvijek bio favorit za pobjedu u ovoj utrci, ruska invazija na Ukrajinu kod mnogih je istaknula potrebu za jedinstvom Zapada pred agresijom zaraćene strane koja ga nastoji potkopati. Među saveznicima u NATO-u i EU to je jedinstvo manje-više zapelo tokom krize, a zvaničnici su strahovali da bi pobjeda Le Pen mogla uzdrmati transatlantske odnose.

Le Pen bi gotovo mogla biti primjer predsjednice koja bi kod vođa zapadne alijanse bila najmanje poželjna na čelu tako važne države kao što je Francuska.

Francuska je članica NATO-a, Evropske unije i G7. Ima stalno mjesto u Vijeću sigurnosti Ujedinjenih naroda i nuklearna je sila. Ipak, uprkos svojoj dubokoj povezanosti s ovim stupovima zapadnog poretka, Francuska takođe istorijski favorizuje autonomnu vanjsku politiku, što znači da može djelovati kao posrednik između zapadnog poretka predvođenog SAD-om i nacija poput Irana, Kine i Rusije.

Daleko od impresivne pobjede 2017.

Dosadašnje veze Le Pen s Rusijom, neentuzijastičan pogled na NATO i neprijateljski stav prema EU značili su da bi njezina pobjeda uzdrmala stanje širom svijeta.

Međutim, ako su projekcije tačne, razmjeri Makronove večerašnje pobjede znače da će slavlje mnogih francuskih saveznika biti pomućeno. Daleko je to od Makronove impresivne pobjede 2017. godine, kad je premoćno pobijedio Le Pen sa 66% glasova. Razlika je sada puno manja.

Uprkos tome što je poraz krajnje desnice drugi put velika pobjeda Makrona, francuski saveznici biće vrlo svjesni činjenice da je gotovo 42% francuskih birača podržalo nekoga ko se protivi tolikim politikama za koje se oni zalažu.

Nigdje se to neće oštrije osjetiti nego među vodstvom NATO-a i Evropske unije. Za NATO je ruska invazija na Ukrajinu prvi pravi test jedinstva u posljednjih nekoliko godina. Iako su neke od odluka koje je Makron donio tokom krize izazvale zabrinutost, NATO je uglavnom bio na istoj strani. Na temelju prethodnog odnosa Le Pen s Putinom i njenog prezira prema NATO-u, vrlo malo njih je smatralo da njena izborna pobjeda ne bi stvorila problem ne samo u NATO-u nego i u Vijeću sigurnosti UN-a.

Le Pen ostaje utjicajna

Takođe je vrijedno napomenuti da iako Putin možda nije dobio svoju poželjnu kandidatkinju u  Elizejskoj palači, Le Pen ostaje uticajna figura u Francuskoj, koja uživa ogromnu podršku. Iako njen poraz znači nastavak neprijateljske politike Francuske prema Putinovoj invaziji, Rusija još uvijek ima vrijednog ometača u ključnoj evropskoj zemlji koji će vjerojatno nastaviti stvarati podjele u Francuskoj i šire.

Kad je riječ o EU, Makron se gotovo nije sramio svoje želje da Evropa postane jača i ujedinjenija u pogledu sigurnosti i vanjske politike. Njegova vizija evropskog jedinstva ponekad iritira mnoge njegove kolege, koji misle da pokušava progurati francusku viziju Evrope, iako se njegova predanost projektu ne može dovesti u pitanje.

Le Pen je, s druge strane, opasnija od nekoga ko želi da Francuska napusti EU jer bi mogla voditi skupinu evroskeptika koji žele preuzeti blok iznutra.

Značajan broj ovih ljudi već je zastupljen u institucijama Evropske unije. U parlamentu su stranke krajnje desnice zastupljene u nizu zemalja. Stvari postaju komplikovanije kada je u pitanju evropsko nacionalno vodstvo.

Za pet godina ishod bi mogao biti skroz drugačiji

Postoje zemlje članice Evropske unije, ponajviše Mađarska i Poljska, koje predvode ljudi čiji je pogled na EU vrlo blizak onom Marine Le Pen. To se vidjelo prošle godine kada se pridružila brojnim drugim desničarskim čelnicima, uključujući nacionalne lidere, u otvorenom pismu protiv mnogih progresivnih ideja koje je Brisel tokom posljednjih decenija predložio.

Dakle, iako su mnoge evropske vođe požurile čestitati Makronu, svjesni su da je taj anti-EU, anti-zapadni osjećaj još uvijek vrlo živ u Francuskoj – vjerojatno najmoćnijoj državi članici Unije.

Za tradicionalni Zapad Makronov drugi mandat je trenutak velikog olakšanja, ali i trenutak upozorenja. Ako krajnja desnica nastavi ostvarivati uspjehe, za pet godina ishod bi mogao biti sasvim drugačiji, zaključuje CNN.

(E.M)