Brisel uvodi prvi granični porez na ugljen-dioksida u svijetu
EU je danas pokrenula prvu fazu tarifne šeme emisija ugljen-dioksida (CO2) sa planiranim porezom na uvoz čelika, aluminijuma, cementa i đubriva, u okviru pokušaja da postane klimatski neutralan region.
Tokom prve faze, do 2026. godine, Brisel ne planira da naplaćuje nikakve naknade za emisiju ugljen-dioksida na granici – do tada će sistem prikupljati podatke o uvozu.
Uvoznici iz EU sada su u obavezi da prijave emisije gasova staklene bašte koji su dio proizvodnje uvezenog gvožđa, čelika, aluminijuma, cementa, električne energije, đubriva i hidrogena. Od 1. januara 2026. godine oni će morati da kupe sertifikate za pokrivanje ovih emisija ugljen-dioksida.
Ovo će neizbježno povećati konačnu cijenu proizvoda koje uvozi blok, smanjujući njihovu konkurentnost u poređenju sa robom proizvedenom u zemlji.
Cilj Mehanizma regulisanja prekograničnih emisija ugljen-dioksida (Carbon Border Adjustment Mechanism) jeste da spriječi više zagađujućih stranih proizvoda, da potkopaju zelenu tranziciju. Ova mjera će potencijalno zaštititi lokalne proizvođače od gubitka zbog stranih konkurenata, dok oni ulažu u ispunjavanje ciljeva EU za smanjenje neto emisija bloka do 2030. godine za 55 odsto u odnosu na 1990. godine.
Evropski komesar za ekonomiju Paolo Đentiloni rekao je da je cilj nove politike i da podstakne globalni prelazak na zeleniju proizvodnju i spriječi da se proizvođači iz EU presele u zemlje sa manje strožim ekološkim regulatornim osnovama.
Sistem se već suočio sa kritikama glavnih trgovinskih partnera bloka, koji kažu da podriva slobodnu trgovinu. I to je doprinijelo trgovinskim tenzijama između Brisela i Vašingtona, pri čemu je drugi ranije ove godine tražio da se američki čelik i izvoz izuzmu od poreza, podsjeća „Raša tudej“.
(A. S.)
Oznake: Evropska unija, Ugljen-dioksid
