Dan kada je pao Milo

Drugi krug predsjedničkih izbora u Crnoj Gori zakazan je za 2. april, a u njemu će se za petogodišnji mandat boriti neprikosnoveni vladar Crne Gore Milo Đukanović s jedne strane i mladi političar Jakov Milatović s druge strane. Za mnoge ovaj rezultat je bio iznenađenje, ali za one koje pažljivije prate prilike u Crnoj Gori on je očekivan.

PIŠE: Aleksandar Stojanović

Iako je Đukanović imao najviše glasova u prvom krugu, pobjedi je bliži Milatović. Zašto? Pa prosta matematika pokazuje da uz podršku DF-a, čiji kandidat je bio Andrija Mandić (osvojio 19% glasova) i Demokrata, čiji kandidat je bio Aleksa Bečić (osvojio 11%), Milatović može osvojiti i 60 procenata podrške građana.

Đukanović je osvojio možda i nešto više glasova nego što se očekivalo, ali taj višak nije uzeo nikome od svojih oponenata, nego ideološki bliskoj protivkandidatkinji Draginji Vuksanović Stanković koja je sa 3% osvojenih glasova doživjela debakl. S druge strane, i pobjeda Jakova Milatovića je bila izvjesna, ali malo ko je očekivao da će on biti na skoro 30 odsto glasova izašlih birača. Njegov rezultat pokazuje da je on uspio da na svoju stranu privuče i glasače koalicionih partnera, ali i dio onih koji su ranijih godina glasali DPS.

Ipak, pobjeda Jakova Milatovića u drugom krugu moguća je samo uz podršku glasača DF-a i Demokrata. Koliko god se to ne sviđa pojedinim pristalicama Pokreta “Evropa sad” koji su u nekim trenucima više željeli pad Mandića, nego Mila Đukanovića. Ali to je druga tema…

Činjenica da je DPS i Milo Đukanović mogu pasti samo uz saradnju koalicije koja je nakon 30. avgusta formirala vlast bez DPS-a. Dakle, pad Mila Đukanovića desio se 30. avgusta. Taj datum bio je prekretnica u političkom životu Crne Gore. DPS je od tada do danas doživljavao samo poraze, a ustoličenje mitropilita Joanikija na Cetinju bio je posljednji ekser u sanduk tog političkog mrtvaca i njegove ideologije. Sve nakon toga, a pogotovo ovi predsjednički izbori 2. aprila mogu se posmatrati kao politička sahrana ideologije oličene u Milu Đukanoviću, DPS-u i njihovim satelitima.

Uz sve manjkavosti koje su se desile nakon 30. avgusta, neartikulisane političke odluke, sukobe unutar pobjedničke koalicije, taj datum bio je značajan u političkom smislu, jer su sa mnogih ljudi spali okovi ucjena i pritisaka koji su bili sredstvo DPS-a kojim su godinama dobijali izbore. Rečenica “Srećna vam sloboda!” koju je izgovorio Zdravko Krivokapić u izbornoj noći, pokazaće se kao proročka.

Mada sabotirana spolja i iznutra, kritikovana i na kraju oborena, ispostavlja se da je Vlada Zdravka Krivokapića ipak bila istorijska. U njoj su se pojavili ljudi koji su preuzeli politički život Crne Gore (uz Milojka Spajića i Jakova Milatovića, tu su i Olivera Injac iz “Evropa sad”, ali i Jelena Borovinić Bojović i Vesna Bratić koje su se priklonile DF-u). Iz te Vlade, izašle su nove snage koje su Crnoj Gori donijele istinsko osvježenje narodu izmrcvarenom tridesetogodišnjom vladavinom jedne stranke, odnosno jednog čovjeka.

Pad Mila Đukanovića jeste istorijski trenutak. Ali ne treba biti u zabludi da će njegovim ličnim padom da padne i sve ono što je on predstavljao i zastupao. To je ideologija koja je u Crnoj Gori živjela vijekovima, na kojoj su odrasle generacije i tako nešto ne može da se pobjedi preko noći. Bojazan da je Jakov Milatović samo preobučeni Milo su najjeftiniji spin i udbaška podvala, čiji narativ ide u pravcu daljeg demoralisanja Srba i njihovog svođenja na beznačajan faktor u Crnoj Gori.

Tačno je da Jakov Milatović možda ne predstavlja ono što Srbi, gdje god žive, istinski vole i ne zastupaju. Ali predstavlja li Aleksandar Vučić? Da li je bolje da je najuticajnija ličnost u Crnoj Gori Milo Đukanović koji je Srbe potpuno izopštio iz političkog i društvenog života u Crnoj Gori? Kad se sve sagleda realno, bez ideoloških naočala, Jakov Milatović jeste promjena.

Takođe, pojedini “poznavaoci” i “patriote” podvaljuju narativ da je Andrija Mandić jedini istinski srpski predstavnik, a takav narativ je podjednako opasan kao onaj da su “DF i DPS dva lica iste kovanice”. U Crnoj Gori, prema nekim prognozama, živi nešto više od 30% onih koji se izjašnjavaju kao Srbi, ali oko 50 procenata građana govori srpskim jezikom, dok ih se više od 70 odsto deklarišu kao vjernici Srpske pravoslavne crkve. Razlike se svode na ideološke prilike i političke orijentacije, nikako na suštinske. Dakle, Crnu Goru ne treba posmatrati ni kao “Srpsku Spartu posrnulu u grijehu”, niti kao nekakav “antisrpski NATO projekat”. Kao i obično, istina je negdje u sredini.

Jakov Milatović definitivno neće donijeti radikalne promjene, niti zaokrete u politici koja je dominantna u Crnoj Gori u međunarodnom smislu. Takođe, neće ispuniti sva očekivanja Srba. Ali, za vrijeme njegovog mandata, Srbi imaju priliku da “prodišu”, da se uključe i politički artikulišu u socio-političkom životu Crne Gore. Uskoro stasavaju generacije onih koji pamte isključivo nezavisnu Crnu Goru. Treba održati srpski identitet, ne odbaciti te ljude. Treba iskoristiti to što možeš reći da si protiv nezavisnosti tzv. Kosova, da si vjernik, da poštuješ poredak Srpske pravoslavne crkve i slično. Srbi više ne treba da energiju troše na borbu sa bezbožnom ideologijom. I to treba iskoristiti, da energiju usmjere ka unutrašnjoj konsolidaciji i izgradnji političke platforme na kojoj će ostati faktor bez kojeg se neće moći konstituisati vlast. A ovaj trenutak im to omogućuje.

Pobjeda Jakova Milatovića 2. aprila je izvjesna. Podrška koju su odmah pružili Mandić i Bečić je sjajan potez, a ako se prestane sa međusobnim napadima unutar te koalicije, uz nešto veću izlaznost (koja bi neutralisala fantomske birače Mila Đukanovića), ta pobjeda bi mogla biti itekako ubjedljiva.