Dešifrovana prva rečenica napisana na drevnom alfabetu, evo šta piše
Foto: Izraelska uprava za starine
Naučnici su preveli prvu rečenicu ikada napisanu na drevnom jeziku Kanaanaca, naroda koji je u davnoj istoriji prebivao na područjima današnjeg Izraela, Palestine, Libanona, Sirije i Jordana.
Natpis na malom češlju od slonovače, koji datira iz otprilike 1700. godine prije nove ere, glasi: “Neka ova kljova iskorijeni uši iz kose i brade!”.
“Ovo je prva rečenica ikada pronađena na kanaanskom jeziku u Izraelu. Radi se o prekretnici u istoriji ljudske sposobnosti pisanja”, rekao je Yosef Garfinkel s Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu, piše Sky News, prenosi Index.
“Postoje Kanaanci u Siriji, ali oni pišu drugačijim pismom, a ne alfabetom”
Stručnjaci su češalj pronašli u Tel Lachishu 2017, ali gravura je bila toliko neprimjetna da je uočena tek ove godine, nakon čega je natpis dešifrovao semitski epigrafičar Daniel Vainstub.
Garfinkel navodi da je češalj napravljen od kljove slona, a da se gravura sastoji od 17 kanaanskih slova i sedam riječi.
“Postoje Kanaanci u Siriji, ali oni pišu drugačijim pismom, a ne alfabetom. Kanaanski gradovi spominju se u egipatskim dokumentima i u hebrejskoj Bibliji. Natpis na češlju je direktan dokaz upotrebe abecede, koja se koristi i danas, u svakodnevnim aktivnostima prije nekih 3.700 godina”, objasnio je Garfinkel.
Luksuzan predmet
Češalj je veličine 3,5 cm x 2,5 cm i ima zupce s obje strane. S obzirom na to da je napravljen od slonovače, vjerovatno se radilo o luksuznom predmetu koji je uvezen iz Egipta. Njegov dizajn se ne razlikuje od današnjih češljeva koji se koriste za uklanjanje ušiju.
S obzirom na to da se vjerovatno radi o luksuznijem predmetu, izgleda da su problem s ušima imali i pripadnici viših klasa tog društva. Do sada je na arheološkom nalazištu Tel Lachish pronađeno 10 kanaanskih natpisa, više nego na bilo kojem drugom mjestu u Izraelu, ali nijedno nije u cijelosti sačuvano, odnosno nije se radilo o cijeloj rečenici.
