Drugi dan Vaskrsa – Vaskršnji ponedjeljak

Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja drugi dan Vaskrsa – Vaskršnji ponedjeljak.

Mitropolit dabrobosanski Hrizostom služiće Svetu arhijerejsku liturgiju u crkvi Svetog proroka Ilije na Sokocu.

Hrišćani slave Vaskrs tri dana, pa su u kalendaru Srpske pravoslavne crkve crvenim slovom obilježeni Vaskršnji ponedjeljak i Vaskršnji utorak.

U Republici Srpskoj danas je neradni dan.

Vaskrs se slavi tri dana, pa su u kalendaru SPC crvenim slovom obeleženi i današnji Vaskršnji ponedeljak i sutrašnji Vaskršnji utorak, koji inače važi za jedini dobar utorak u godini.

Vaskršnjim ponedjeljkom započinje takozvana Svijetla nedelja, koja se smatra produžetkom Vaskrsa. Vrlo je raširen i naziv “Bijela nedjelja”, jer spada u trapave sedmice, tokom kojih se ne poste ni srijeda ni petak.

Vaskrs se slavi od vremena prvih apostola, njime hrišćani naglašavaju svoju vjeru i pobedu života nad smrću. Čitava sedmica od Vaskrsa do Tomine nedelje naziva se svetla ali i bijela, što znači da se tokom nje ne posti. Baš zbog Tomine nedjelje, sedam dana po Vaskrsu, naziva se i Tomina sedmica. Na ovaj dan se nebo zatvara, pa se negde ova sedmica naziva još i Zaklopita. I dalje, uobičajen pozdrav je “Hristos vaskrse”, a odgovor “Vaistinu vaskrse”. Pozdravlja se tako 40 dana, sve do Spasovdana.

I danas i sutra nastavljaju se obilne gozbe, ove godine, zbog epidemije, u okviru svog doma. Budući da se Vaskrs slavi tri dana, vaskršnji ponedeljak je drugi dan slavlja. To je, takođe dan kada se praktikuju razni običaji bogosluženja na taj dan su ista kao i za Vaskrs, piše Kurir.

Na primer, vojvođanskim selima, se zadržao običaj polivanja devojaka na vaskršnji ponedjeljak. Naime, mladi momci obilaze fijakerima ili karucama djevojke u selu i sa sobom vode tamburaše ili sami sviraju, ali nose kanticu ili ćup pomoću kojeg će politi djevojku. Simbolično, polivanje vodom predstavlja spiranje pređašnjih djevojačkih greha, a to takođe podsjeća i na to kako je Isus svojim apostolima oprao noge.

Pored toga, smatralo se da što više neki momak polije djevojku, znači da je veća šansa da će je zaprositi. Nakon toga, djevojka ih služi farbanim jajima, kolačima i vinom, a ponekad zaigra s njima i kolo.

Na vaskršnji ponedeljak se nastavljaju gozbe i veselja, ali kako je dan ranije predviđen za najužu porodicu, ovog dana se ugošćavaju kumovi, rodbina, prijatelji. Takođe, prema narodnom vjerovanju, danas treba hranu i jaja podeliti siromašnima da i oni osjete radost praznika i da bi domaćinu godina bila srećna i berićetna.

(A.M.)