Evropski parlament Holodomor priznao kao genocid

Evropski parlament usvojio je rezoluciju kojom se Holodomor, stradanje miliona pripadnika ukrajinskog i ostalih naroda od gladi u SSSR između 1932. i 1933. godine, priznaje kao genocid. Od 536 poslanika EP, njih 507 je podržalo rezoluciju, 12 je bilo protiv, a 17 suzdržanih.

U novembru 1932. sovjetski vođa Josif Visarionovič Staljin, porijeklom Gruzijac i pravim imenom Džugašvili, pokrenuo je politiku prisilne kolektivizacije. Seljacima je ljetina bila oduzimana kako bi ih primorali da se odreknu zemlje i uđu u kolhoze, a najviše je stradala žitom najbogatija Ukrajina, u kojoj se nastojala otupiti svaka težnja za nezavisnošću od Sovjetskog Saveza.

Umrlo je do deset miliona ljudi, tačan broj nikad nije utvrđen

Tokom Velike Staljinove gladi (Holodomor, Gladomor) procjenjuje se da je umrlo između 4,5 i 10 miliona ljudi, a tačan broj nikad nije utvrđen.

“Velika glad 1932/33. ili Holodomor je jedna od najvećih tragedija 20. vijeka, kada je umro velik broj Ukrajinaca i ostalih ljudi u Sovjetskom Savezu (SSSR)”, rekla je Stella Kyriakides, povjerenica Evropske komisije (EK) za zdravlje i sigurnost hrane.

Devedeset godina nakon Holodomora, istakla je Kyriakides, “Rusija ponovno koristi hranu kao oružje u brutalnom ratu protiv Ukrajine, uništava poljoprivrednu proizvodnju Ukrajine, minira polja i blokira luke”.

Podsjetila je da EU pokreće novu inicijativu “Žito za Ukrajinu”, koja pokazuje “našu zajedničku solidarnost u globalnim nastojanjima u borbi protiv gladi do koje je došlo zbog ruskog rata”.

“Naši solidarni koridori su i dalje nužni za uvoz i izvoz i prihode u Ukrajini i njihovoj privredi. Mi podržavamo UN-ov dogovor o žitu na Crnom moru. Više od 30 miliona tona žitarica i druge hrane će se na taj način izvesti”, rekla je povjerenica.

U obraćanju evroparlamentarcima rekla je da je “Evropska unija izgrađena na pepelu rata i iskustva totalitarizma, ali da su te tragedije oblikovale i pokretale izuzetna postignuća ujedinjene Evrope unazad 60 godina”.

Poručila je da je jedan od ciljeva EU da Ukrajina dobije rat, ali da dobije i mir i postane moderna demokratska država.

Ova rezolucija je tužno sjećanje na Holodomor, rekla je Kyriakides i dodala da nevine žrtve ne smiju ostati zaboravljene te da se mora spriječiti da do takvih tragedija ponovno dođe.

“EU će nastaviti djelovati kako bi spriječila da se glad koristi kao oružje. Moramo se boriti i protiv ruskih laži da je EU odgovorna za porast cijena hrane”, rekla je predstavnica Komisije. U rezoluciji se ističe da se sovjetski režim koristio sličnim okrutnim metodama i u ostalim dijelovima Sovjetskog Saveza, posebno u Kazahstanu, Bjelorusiji, sjevernom Kavkazu i drugdje.

Takođe se navodi da je sovjetski režim namjerno zapljenjivao žetvu i zatvarao granice kako bi spriječio Ukrajince da pobjegnu od gladi te da je SSSR 1932. i 1933. izvozio žitarice s državne teritorije Ukrajine dok su tamo ljudi umirali od gladi.

Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski u srijedu je pozvao evroparlamentarce da u četvrtak u što većem broju podrže rezoluciju koja Holodomor proglašava genocidom.

Evropski parlament se bavio istim pitanjem 2008, kada je u oktobru te godine donesena rezolucija kojom je veliku glad s početka tridesetih godina prošlog vijeka proglasio zločinom protiv čovječnosti, ali ne i genocidom.

Nakon Staljinove smrti njegov nasljednik Nikita Hruščov osudio ga je za zločine koje je učinio protiv Partije (Velika čistka tridesetih), ali Partija je priznala zločine Holodomora tek za vrijeme Gorbačova krajem osamdesetih, pred sam raspad SSSR.

Pitanje belgijskih zločina

Tokom rasprave neki poslanici su postavili pitanje zašto se ne preispitaju i osude ostala zlodjela poput zločina Belgije u Kongu te zločina koje je počinio Japan.

Njemački poslanik Martin Schirdewan iz Ljevice (Die Linke) osudio je strašan zločin protiv čovječnosti tokom Staljinove kolektivizacije i podsjetio da su brojne nacionalnosti tada prošle veliku patnju.

“Gladomor je jedan od najstrašnijih zločina staljinizma tokom kojih je stradalo četiri miliona ljudi u Ukrajini, ali i na sjevernom Kavkazu, južnom Uralu, Sibiru, Kazahstanu. Taj zločin je proizašao iz političke odluke tadašnjeg sovjetskog vođstva. Staljin je promovisao industrijalizaciju i kolektivizaciju poljoprivrede prisilom vlastitog naroda i to je strašan zločin protiv čovječnosti bez svake sumnje. Pomor glađu miliona ljudi. Staljinov zločin nad vlastitim narodom, naročito Ukrajincima”, rekao je Schirdewan.

Lefteris Nikolaou Alavanos, grčki poslanik iz redova nezavisnih i član grčke Komunističke stranke, rekao je da se zaboravlja da je u SSSR tada takođe vladala suša, tifus i kuga.

Glad u Ukrajini i ostalim dijelovima SSSR nisu negirali samo sovjetski mediji. Walter Duranty, dopisnik New York Timesa iz Moskve od 1922. do 1936, u svojim je tekstovima hvalio Staljina i njegovu prvu petoljetku, a optužbe za izgladnjivanje stanovništva svalio na antikomunističku propagandu. Za taj članak osvojio je Pulicerovu nagradu 1934. godine.

(Agencije)