Goran Maričić: Naplata oborila rekorde, a dug značajno smanjen

Poreska uprava Republike Srpske je u protekloj godini postigla zavidne rezultate u poslovanju, prikupljen je rekordan iznos javnih prihoda, dok je istovremeno došlo do značajnog smanjenja ukupnog duga, rekao je u intervjuu za Banjaluka.net Goran Maričić, direktor Poreske uprave Republike Srpske.

Pored toga, on je rekao da su postignuti i zadovoljavajući efekti izvršenih kontrola, ali i da je pred Poreskom upravom u ovoj godini mnogo posla, posebno kada je u pitanju početak implementacije novog Zakona o ispitivanju porijekla imovine i posebnom porezu na imovinu, te nova fiskalizacija i nastavak digitalizacije procesa u ovoj instituciji.

Poreska uprava RS već godinama zadržava stabilan trend rasta naplate javnih prihoda. Koliko je prikupljeno javnih prihoda u 2022. i šta nam ti podaci pokazuju?

MARIČIĆ: Poreska uprava Republike Srpske je u prošloj godini na račun javnih prihoda RS prikupila ukupno 3,103 milijardi maraka, što je za 362,1 miliona KM ili 13 odsto više u odnosu na godinu ranije, odnosno za 10 procenata više u odnosu na projekcije naplate za 2022. godinu. Posmatrano po pojedinim grupama javnih prihoda, evidentno je da je procentualni rast zabilježen u svim segmentima, pa je tako naplata direktnih poreza u prošloj godini veća za 32 odsto, doprinosa za 10 odsto, a ostalih javnih prihoda za šest odsto, u odnosu na 2021. godinu.

Ovo je prvi put od osnivanja Poreske uprave Republike Srpske i uopšte naplate direktnih poreza u Republici Srpskoj, da je u toku jedne kalendarske godine prikupljeno više od tri milijarde maraka javnih prihoda. Upravo takvi podaci pokazuju da su u Republici Srpskoj nastavljena pozitivna kretanja ukupnog poslovnog ambijenta, da je došlo i do povećanja plata i zaposlenosti, te da Poreska uprava RS pravovremeno provodi aktivnosti na redovnoj naplati, a što se direktno oslikava i na konačno stanje na računu javnih prihoda Srpske. Naš plan je da i u 2023. godini nastavimo pozitivne trendove u naplati javnih prihoda, te je Planom predviđeno da naplata u ovoj godini bude za šest odsto veća u odnosu na naplatu u 2022. godini.

Kakvo je stanje duga poreskih obveznika prema evidencijama Poreske uprave RS?

MARIČIĆ: Prema zvaničnim evidencijama Poreske uprave RS stanje dospjelog, a neizmirenog duga na dan 31.12.2022. godine iznosi 1,037 milijardi KM. Poređenja radi, stanje duga na dan 31.12.2021. godine je iznosilo 1,257 milijardi KM što znači da je dug u 2022. godini smanjen za 220 miliona KM.

Kakvi su efekti poreskih kontrola u 2022. godini?

MARIČIĆ: Poreska uprava RS je u prošloj godini izvršila 4.444 redovne terenske i kancelarijske kontrole i rješenjima naložila plaćanje 36,8 miliona KM novoutvrđenih obaveza sa obračunatim kamatama, te je zbog utvrđenih nepravilnosti izdato i 378 prekršajnih naloga na ukupan iznos kazne od 1.013.146 KM.

Pored toga, inspektori Poreske uprave Republike Srpske su prošle godine izvršili ukupno 3.336 kontrola evidentiranja prometa preko fiskalnih kasa, te su zbog utvrđenih nepravilnosti izdali 1.495 prekršajnih naloga na ukupan iznos kazne od 5.477.000 maraka, što je povećanje i broja kontrola i iznosa izrečenih kazni u odnosu na godinu ranije. U prošloj godini izvršene su i 352 kontrole prijavljivanja radnika, te je zbog utvrđenih nepravilnosti izdato 167 prekršajnih naloga na iznos kazne od 566.000 KM, a u tim kontrolama je otkriveno 177 neprijavljenih radnika. Istovremeno, inspektori Poreske uprave RS su u tom periodu za 22 poreska obveznika izrekli mjeru privremene zabrane obavljanja djelatnosti. Što se tiče razotkrivenih krivičnih djela, inspektori Odjeljenja za istrage i obavještajne poslove Poreske uprave RS su u prošloj godini nadležnim tužilaštvima u RS dostavili 37 izvještaja protiv poreskih obveznika zbog postojanja osnova sumnje da su činjenjem krivičnih djela oštetila budžet RS u iznosu od oko 4,5 miliona maraka.

Koji su to izazovi pred vašom institucijom u 2023. godini?

MARIČIĆ: Pred Poreskom upravom Republike Srpske u ovoj godini su ozbiljni izazovi, za koje se već pripremamo, kako bi bili spremni. Jedan od njih je svakako početak implementacije novog Zakona o ispitivanju porijekla imovine i posebnom porezu na imovinu. S tim u vezi, Poreska uprava Republike Srpske je formirala Radnu grupu za uspostavljanje Sektora za utvrđivanje porijekla imovine i posebnog poreza na imovinu, te je do sada proveden niz aktivnosti. Između ostalog, donijeli smo Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Poreskoj upravi Republike Srpske, za koji je Vlada RS dala saglasnost, a kojim je utvrđena nadležnost i organizacione jedinice tog novog Sektora. Takođe, dostavljen je i Budžetski zahtjev za 2023. godinu koji sadrži i dodatna sredstva za rad Sektora. Pored toga, u proteklom periodu obezbijeđene su i poslovne prostorije u kojima će biti smješten Sektor, te sredstva za rad zaposlenih u Sektoru, u smislu tehničke opremljenosti. Takođe, doneseno je Metodološko uputstvo za razmjenu podataka na zahtjev, kojim je preciznije definisano i pitanje razmjene podataka koji su bitni za rad Sektora, a tiču se razmjene informacija sa drugim državama.

Podsjećam da, Zakon o utvrđivanju porijekla imovine i posebnom porezu na imovinu stupa na snagu 23.02.2023. godine, a Poreska uprava Republike Srpske će svakako spremno dočekati početak njegove implementacije.
Pored toga, Poresku upravu Republike Srpske očekuje i implementacija novog sistema fiskalizacije, odnosno e-fiskalizacije. Naime, u proteklom periodu uočeni su nedostaci postojećeg sistema fiskalizacije i samog postupka fiskalizacije među kojima se, pored tehnološke zastarjelosti, posebno ističe nemogućnost provjere da li je fiskalni račun koji je izdat kupcu zaveden u evidencije poreskog obveznika i na njega plaćeni propisani porezi. Iz tog razloga, unapređenje postupka fiskalizacije je bilo neminovno i pred nama je uvođenje e-fiskalizacije. Naime, novi Zakon o fiskalizaciji propisuje postupak fiskalizacije na način da se proces izdavanja fiskalnih računa i prenosa podataka o fiskalnim računima u potpunosti prati u Sistemu za upravljanje fiskalizacijom Poreske uprave. U praksi to znači da će Poreska uprava imati podatke o svim izdatim računima u realnom vremenu i moći će provjeriti da li su na evidentirani promet plaćeni propisani porezi. Isto tako, kupac će moći provjeriti da li je fiskalni račun koji mu je izdat evidentiran u Poreskoj upravi.

Pored navedenog, postupak fiskalizacije propisan novim Zakonom o fiskalnim kasama, pored potpunog uvida u sve izdate račune, predviđa kontinuitet u izdavanju fiskalnih računa i kada je internet veza u prekidu. Takođe, jedan od najvažnijih elemenata fiskalnih uređaja je bezbjedonosni element putem kojeg se potpisuje fiskalni račun odnosno identifikuje lice koje izdalo račun što će spriječiti zloupotrebe falsifikovanja računa.