Iz „Atlasa zločina“: Za zločin u Jablanici niko nikada nije odgovarao (FOTO)
Početak ratnih dejstava na području sjeveroistočne Bosne se najčešće vezuje za ratna dejstva u Bijeljini početkom aprila, a ono što je definitivno označilo početak ratnih sukoba u ovoj regiji je napad na kolonu JNA u Tuzli 15. maja 1992. godine.
Nakon toga, cijelo ljeto linije odbrane na Majevici su varirale, ali se već od prvih sukoba na liniji razgraničenja našlo selo Jablanica. Od juna kreću intenzivne borbe na prostoru Jablanice i tako će biti sve do kraja rata gdje je Vojska Republike Srpske izvodila odbranu šireg rejona Jablanice, a u konačnici i Lopara. Pripadnici tzv. Armije BiH, svjesni važnosti ovog sela, često su izvodili ofanzivna borbena dejstva. Prvi takav napad se dogodio 13. avgusta 1992. godine.
Nakon ovih diverzantskih upada i frontalnog napada na Jablanicu, stanovništvo Jablanice bilo je u strahu od mogućih novih i još većih napada na njihovo selo. Da su strahovi bili opravdani pokazalo se svega nekoliko dana kasnije. Tačnije, na pravoslavni praznik Preobraženje, 19. avgusta 1992. godine, u ranim jutarnjim časovima, pripadnici tzv. Armije BiH su izveli novi napad na Jablanicu, a i u ovom napadu su koristili strategiju diverzije.
U Krivičnoj prijavi SJB Lopare se navodi da su 19. avgusta 1992. godine pripadnici muslimansko-hrvatskih formacija izvršili napad na dijelu fronta „Kadina česma“ u Jablanici. Uporedo sa napadom na položaje branilaca sela ubačena je jedna diverzantska grupa tzv. Armije BiH u dubinu srpske teritorije. Nakon što je Vladan Božić, koji je bio na položajima odbrane Jablanice, dobio jake bolove u stomaku, a dva sata kasnije ranjen i Radomir Mićić, u predjelu glave i ramena, vojno sanitetsko vozilo u kome su bili vozač i ljekar je došlo kako bi se Vladan Božić i Radomir Mićić prevezli do bolnice u Loparama.
U sanitetu je, pored ranjenog Mićića i Božića koji je imao iznenadne zdravstvene probleme, bio vozač Božidar Abadžić i medicinar Vojislav Janković, a uz pratnju Vasiljka Vidovića i oni su se uputili ka Loparama. Vasiljko je vozilo dopratio do mjesta zvanog „Kulinov grob“, a odatle je sanitet nastavio bez pratnje. Kada su pomenuta lica u sanitetu došla do mjesta zvanog „Grabik“ u Jablanici, na vozilo je otvorena vatra iz postavljene zasjede od strane pripadnika tzv. Armije BiH. Na sanitet je pucano iz pješadijskog naoružanja uz upotrebu zolja i osa. U tom napadu ginu sve četvorica putnika u sanitetu, a nakon ispaljivanja rakete iz ose vozilo se zapalilo, te su sve četvorica ubijenih izgorjela.
Vasiljko Vidović je 23 godine nakon zločina u Jablanici ponovio svoj iskaz pripadnicima CJB Bijeljina, a uz to objasnio da je pokojni Vojislav Janković, kao ljekar, tražio da se ranjeni Mićić i bolesni Božić hitno prebace u bolnicu u Lopare. Dozvolu za prevoz sanitetskim vozilo dobili su od komandira čete, Radeta Ilića iz Lopara.
Nakon ovog napada na Jablanicu, pripadnici tzv. Armije BiH su nastavili kontinuirane napade na to srpsko selo. Sve do kraja rata Jablanica je bila na meti muslimansko-hrvatskih formacija. U jednom takvom napadu, u januaru 1994. godine, zločin je ponovljen nad zarobljenim srpskim vojnicima. Uprkos tome, Jablanica je odbranjena i ostala je pod kontrolom Vojske Republike Srpske.
U Jablanici se danas nalazi spomenik za poginule i ubijene vojnike Vojske Republike Srpske i civilne žrtve Jablanice, a takođe je sačuvan ostatak od izgorjelog sanitetskog vozila. Svake godine na Preobraženje, odnosno 19. avgusta, u Jablanici se održava parastos za četvoricu ubijenih Srba.
U Jablanici je, prema podacima Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, 13. avgusta 1992. godine, u borbama sa pripadnicima tzv. Armije BiH poginuo Risto Krilović. Prema podacima Centra, u zasjedi u Jablanici 19. avgusta 1992. godine, ubijena su četiri pripadnika Vojske Republike Srpske.
U napadu na „Kadinu česmu“ u Jablanici i u postavljanju zasjede u rejonu „Grabika“ učestvovali su pripadnici Prve tuzlanske brigade TO Tuzla i to 2. pješadijska četa Druge brigade, odred Drijenča i 1. pješadijska četa iz Prve brigade. Dakle, zločin u Jablanici su izvele dojučerašnje komšije jablaničkih Srba.
Iako je MUP Republike Srpske podnio više krivičnih prijava i izvještaja protiv lica koji su počinili napad iz zasjede na sanitet Vojske Republike Srpske, 19. avgusta 1992. godine, do danas nije podignuta nijedna optužnica kako pred Sudom BiH, tako ni pred entitetskim sudovima.
(Iz „Atlasa zločina nad Srbima u BiH 1992. godine“ u izdanju Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, koji će biti promovisan na Sajmu knjige u petak u 11 časova. U narednih deset dana objavićemo nekoliko poglavlja iz „Atlasa“.)
Oznake: Atlas zločina
