Kada je haos osvojio Evropu…
Četrdesetih godina 17. veka, beda je zahvatila čitavu Evropu. Nezapamćene ljetne oluje su uništile usjeve, a vojnici sjeverno-evropskih zemalja smrzavali su se na smrt. Gradovi su uništavani, valute gubile vrijednost – građanski rat zahvatio je pola kontinenta
Povodom nesreće kojoj je posvjedočio tokom Tridesetogodišnjeg rata u Njemačkoj, farmer Kaspar Prejs zapisao je: “niko ko živi u iole boljem vremenu ne bi povjerovao”. Od 1618. do 1648. godine, Njemačka je izgubila oko 40 odsto populacije. Više od četiri miliona ljudi izgubilo je život u ratu između katolika i protestanata, a mnogi drugi umrli su od gladi, bolesti ili su bili primorani da napuste svoje domove.
Četrdesetih godina 17. vijeka, bijeda je zahvatila čitavu Evropu. Nezapamćene ljetne oluje su uništile usjeve, a vojnici sjeverno-evropskih zemalja smrzavali su se na smrt. Gradovi su uništavani, valute gubile vrijednost, Danska, Švedska i Francuska su uvučene u konflikt – građanski rat zahvatio je pola kontinenta. Haos se zatim proširio i na Rusiju, Osmansko carstvo, pa čak i daleku Kinu, a novonastala situacija ostavila je snažan trag i na umetnosti doba.
Istoričari su se dugo raspravljali oko toga šta je dovelo do tako iznenadnih i gotovo simultanih nemira u svetu, nemira koji su rezultirali nastankom modernih država, ekonomija i sistema razmišljanja.
Iza potresnih geopolitičkih događaja 17. vijeka krije se klimatska katastrofa, promjena koja je izazvala Engleski građanski rat, kolaps poljsko-litvanskog saveza, Mandžursko osvajanje Kine i brojne druge konflikte. Impulsivne odluke kratkovidih vladara, najčešće su bile samo “kap koja je prelila čašu”. Ono što je dovelo države na ivicu propasti bilo je – Malo ledeno doba.
U 17. vijeku dogodile su se neke od najdramatičnijih klimatskih promjena u istoriji, a hlađenje je potrajalo sve do 19. vijeka. Nakon relativno blagog 16. veka, hladnoća je uhvatila države iznenađene i nespremne.
Uslovi su se naglo promjenili. Rijeke koje su bile plovne tokom zime, sada su bile zamrznute. Zapisi iz 17. vijeka svjedoče o sušama i poplavama, pošastima i gladi, epidemijama i smrti na taj način u punoj mjeri predstavljajući dalekosežne posljedice klimatskih promjena. Ovakve nepogode pogađale su regione širom svijeta i tako dovele do nestanka trećine svjetske populacije.
Direktno ili indirektno klimatske promjene u 17. vijeku dovele su do ozbiljnih nestašica osnovnih resursa što je dalje pokrenulo nemire, ustanke i revolucije. Države koje su pobijedile ili preživjele revoluciju, promjenu sistema ili režima, uspele su da uspostave red relativno brzo.
Oporavak se dogodio uz pomoć inovacija i novih sistema razmišljanja na koji su države bile primorane kako bi efikasnije raspolagale manjom populacijom i resursima. Takođe, prvi put je počelo da se na moderan način razmišlja o sigurnosti ljudi od budućih prijetnji. U Kini, Britaniji, Francuskoj i Holandiji, vlade su finansirale inovacije kako bi prebrodile krizu koja je rezultirala nastankom koncepta države “koja zbrinjava svoje građane”.
Ipak, domišljatost naših predaka ne treba da nam bude izgovor za nepreduzimljivost kada su u pitanju klimatske promjene sa kojima se svijet danas suočava. Čak i ako se ne nalazimo na tački nakon koje nema povratka, vrijeme koje bi bilo potrebno za pronalaženje rešenja u slučaju katastrofe koštalo bi svet milione i milione ljudskih života.
(Newsweek)
