Komentar: Inckova istorija beščašća

PIŠE: Saša Aulić

Na teritoriji Republike Srpske i na polovini drugog entiteta, za odlazećim visokim predstavnikom Valentinim Inckom niko neće prosuti vodu, niti ga ispratiti sa toplim riječima. Ne zato što se ponašao kao kolonijalni upravnik i neartikulisani diktator, poput Pedija Ešdauna, jer to i nije bio slučaj. Što ne znači da ne bi krenuo stopama svog britanskog prethodnika da su međunarodne kockice bile drukčije poslagane i da je za tako nešto imao podršku na mjestima gdje, za razliku od OHR-a, zaista stanuje realna politička, ekonomska i vojna moć.

Budući da nije bio u prilici da igra glavnu ulogu kakvu je, primjera radi, u BiH igrao jedan njegov sunarodnik koncem 19. vijeka, Incku je ostalo manje ili više samo to da gostuje po sarajevskim televizijama, piše saopštenja, povremeno prijeti, izražava zabrinutost i oštro, a ponekada čak i najoštrije osuđuje izabrane predstavnike ili njihove postupke.
Samo po sebi to i nije tako loše, s obzirom da je vrijeme visokih predstavnika davno isteklo i da bi svako nametanje volje od strane OHR-a, sve i da je u praksi moguće, bilo udarac od koga bi se crvenili obrazi ne samo onome kome bi isti bio namijenjen, već i mnogima koji se kunu u suverenitet BiH, uključujući i Evropsku uniju na čijem putu se barem deklarativno nalazimo.

Loše je, međutim, to što se Incko brzo aklimatizovao na sarajevsku atmosferu i još brže prilagodio jeziku mržnje prema Republici Srpskoj, pa i srpskom narodu u cjelini. Tokom 12-godišnjeg mandata u BiH zaboravio je teoriju, manire i sve što je učio na Diplomatskoj akademiji u Beču. Da stvar bude još gora, Incko je u međuvremenu zaboravio i da čita, odrekao se slova, priklonio duhu, kao i svim onim duhovima koji dvije i po decenije skrnave Dejtonski sporazum koji bi visoki predstavnik trebao da štiti i doslovno tumači.

Ipak, nemoćan da praktično djeluje na štetu Republike Srpske i njenih predstavnika, Incko se vremenom pretvorio u ostrašćenog i dobro plaćenog bošnjačkog lobistu koji često izgovori ono što inače misle okorjeli sarajevski ekstremisti, ali je čak i njima ispod časti da to napišu ili kažu javno.

Nabrajanje njegovih uvreda na račun srpskog naroda uzelo bi previše prostora i vremena. Dovoljno je podsjetiti da je riječ o čovjeku koji je svojevremeno 9. januar, Dan Republike Srpske, uporedio sa 10. aprilom, danom kada je formirana Nezavisna Država Hrvatska. Da nije ništa drugo uradio, niti rekao, ova izjava i činjenica da se za nju nije izvinio, dovoljna je da ga po zlu pamtimo.

U istom maniru, odlazeći visoki predstavnik prije par dana je, u jednom prijetećem pismu Narodnoj skupštini Republike Srpske, srpskom narodu nametnuo kolektivnu krivicu za zločine u proteklom ratu. Nije se izvinio. Naprotiv, potvrdio je izrečeni stav.

Djeca rođena 2009, godine kada je Incko došao na čelo OHR-a, odavno idu u školu, a polako počinju da uče i istoriju. Na tim časovima će učiti o 9. januaru 1992, 10. aprilu 1941, o zloglasnoj NDH, kao i o Odbrambeno – otadžbinskom ratu u kojem je Republika Srpska okupila svoje najbolje momke, a njihove očeve i djedove. Okupila ih je ne zato što je neko od njih bio željan rata, već da bi imao ko da spriječi novi Jasenovac, novi Drakulić, Jadovno, Garavice, Stari Brod i Miloševiće, Prebilovce i novi genocid nad ostatkom nedoklanog srpskog naroda zapadno od rijeke Drine.

Na stranicama istorijskih udžbenika nigdje neće biti Valentina Incka. Biće, doduše, mnogih njegovih sunarodnika koji su, za razliku od srpskog naroda, u oba svjetska rata bili na pogrešnoj strani istorije i koji su na našim prostorima činili brojne zločine. Treba li napominjati da je najpoznatiji Inckov sunarodnik Adolf Hitler kojeg sav civilizovani svijet pamti kao jednog od najvećih zlikovaca koji su hodali planetom?

Svojim izjavama i uvredama na račun srpskog naroda, Valentin Incko bi eventualno mogao da se nađe u istoriji beščašća. Nije da se ne trudi.