Laboratorijska dijagnostika diabetes mellitusa
Dijabetes mellitus najrasprostranjeniji je metabolički poremećaj današnjice koji zahvata podjednako sve populacije i sve dobne skupine. Hronična je i neizlječiva bolest, uzrokovana nedostatkom insulina.
Dijeli se na dva tipa: insulin ovisna šećerna bolest (tip I) i insulin neovisnu šećernu bolest. (tip II). Poseban oblik šećerne bolesti je gestacijski dijabetes koji se javlja kod trudnica.
Sanja Kalamanda Ivanjak, spec.medicinske biohemije i vlasnica Alfalab laboratorije kaže da se kao posljedica dugotrajne bolesti mogu razviti različite komplikacije povezane s hipertenzijom (povećanim krvnim pritiskom), bubrežnim bolestima i neurološkim tegobama.
Ona ističe da je vrlo bitan faktor u šećernoj bolesti njena prevencija, posebno kod tipa 2 šećerne bolesti koji je danas i najzastupljeniji.
Dr Kalamanda navodi da je glavni cilj liječenja šećerne bolesti održavanje nivoa šećera u krvi unutar normalnih granica kako bi se spriječila pojava dugotranijih komplikacija.
„Dijagnoza šećerne bolesti postavlja se laboratorijskim pretragama od kojih je zlatni standard mjerenje koncentracije glukoze u krvi. Ukoliko je uz simptome bolesti nivo glukoze u dva mjerenja natašte veća od 7,0 mmol/l radi se o šećernoj bolesti. Kod pojave nekih nejasnih slučajeva radi se i određivanje glukoze prije i poslije obroka, dnevni profil glukoze kao i oralni test opterećenja glukozom (OGTT). Pored mjerenja koncentracije glukoze u krvi vrši se i mjerenje nivoa insulina i određivanje insulinske rezistencije“, kaže dr Kalamanda.
Ona ističe da se za dugoročno praćenje glikemije kod bolesnika sa šećernom bolesti u krvi određuje glikolizirani hemoglobin (HbA1c) čija je koncentracija pokazatelj prosječne vrijednosti glukoze u krvi tokom razdoblja od oko tri mjeseca.
„Za praćenje i prevenciju nastanka komplikacija šećerne bolesti koriste se i drugi biohemijski markeri kao što su: mjerenje koncentracije albumina u mokraći (mikroalbuminurija), određivanje omjera albumin:kreatinin, mjerenje lipidnog statusa,C peptid i druge analize“, navodi dr Kalamanda.
Dr Kalamanda za čitaoce portala Banjaluka.net donosi više informacija o laboratorijskoj dijagnostici diabetes mellitusa.
OGTT- TEST OPTEREĆENJA GLUKOZOM
OGTT (Oralni Glukoza Tolerance Test) je test opterećenja glukozom, kojim se ispituje potencijalna sklonost ka šećernoj bolesti. Test ima veliku važnost zbog određivanja prave dijagnoze pacijenta. Na ovaj način se mjeri koncentracija glukoze u serijskim uzorcima, prije i poslije uzimanja rastvora glukoze. Ljekar propisuje koja količina glukoze se koristi za izvođenje testa. Najčešće se koristi 75 g glukoze.
Upustvo za pacijenta:
1. Prije izvođenja testa pacijent ne smije da se izlaže intenzivnim fizičkim aktivnostima
2. Pacijent treba da bude na normalnoj ishrani u toku 3 dana prije izvođenja testa
3. Pacijent, u dogovoru sa ljekarom, treba da prekine sa uzimanjem lijekova kao što su kortikosteroidi i diuretici jer utiču na metabolizam glukoze
4. Test se izvodi ujutro,poslije 10- 12 sati noćnog gladovanja(dozvoljeno je uzimanje vode i nezaslađenog čaja)
5. Za vrijeme testa pacijent treba da miruje,da ne puši,da ne jede i da ne pije
6. Vrijeme trajanja testa obično je 120 min ili i duže po preporuci ljekara.
U praksi, često se traži izvođenje OGTT sa insulinemijama, tj.da se paralelno vrši mjerenje nivoa glukoze i insulina u krvi. Mjerenje koncentracije glukoze u sklopu OGTTa je preciznija analiza u odnosu na mjerenje vrijednosti glukoze prije i poslije obroka jer imamo uvid u tačnu količinu glukoze koja je unijeta u organizam, dok je kod mjerenja nakon obroka unos hrane individualan.
INSULINSKA REZISTENCIJA
Insulinska rezistencija je poremećaj u metabolizmu organizma čovjeka koji se karakteriše neadekvatnim odgovorom ćelija na dejstvo inzulina koji se izlučuje u krvotok od strane ćelija pankreasa. Kada se javi insulinska rezistencija dolazi do situacije da ćelije ne reaguju na inzulin, nema razgradnje glukoze u krvi i pacijent ima prvo povišen inzulin, a uskoro i povišen šećer u krvi. Insulinska rezistencija je pokretački faktor koji može dovesti do razvoja dijabetesa tipa 2, gestacijskog dijabetesa i/ili predijabetesa.
Ne zna se tačan uzrok nastanka insulinske rezistencije. Nasljedni faktor je jako bitan i povećava rizik za nastanak insulinske rezistencije i dijabetesa ili hipertenzije i metaboličkog sindroma. Pored nasljednog faktora tu su i: povećanje tjelesne težine s napomenom da je debljanje na regiji stomaka jedan od klasičnih znakova koji upućuju na to da je u pitanju insulinska rezistencija, ishrana bogata ugljenim hidratima, smanjena fizička aktivnost, unos visokih doza steroidnih hormona duži vremenski period, hronični stres, zatim sindrom policističnih jajnika i Kušingov sindrom takođe mogu uzrokovati inzulinsku rezistenciju.
Samo jedan od ovih faktora može da dovede do toga da se javi insulinska rezistencija, ali kada je više faktora udruženo stanje insulinske rezistencije je skoro izvjesno. Dobra vijest je da se ovo stanje može kontrolisati i potpuno „preokrenuti“ tj. nestati promjenom stila života.
Insulinska rezistencija se izračunava iz vrijednosti glukoze i inzulina natašte.
Referentne vrijednosti: do 2,7 uIU/ml
HbA1C
Hemoglobin A1c test ili glikoliziran hemoglobin je najvažniji test za kontrolisanje i dijagnostikovanje dijabetesa oba tipa. Test pokazuje prosječan nivo šećera u krvi za posljednja 3 mjeseca. Rezultati na ovom testu tačniji su od rezultata koji se dobiju redovnim mjerenjem glukoze u krvi.
Za pretragu nije potrebna posebna priprema. Na rezultate HbA1c ne utiče hrana koja je konzumirana nekoliko dana prije uzimanja uzorka krvi, tako da nije potrebno promijeniti prehranu nekoliko dana prije pretrage.
Na pretragu treba da odete ako učestalo mokrite, osjećate stalnu žeđ i umor. Bez obzira na rezultate pretrage, potrebne su dodatne pretrage (OGTT) kako bi se dijagnostikovao dijabetes. Ako je dijabetes već dijagnostikovan, HbA1c test se preporučuje svaka tri mjeseca ili barem dvaput godišnje.
Održavanjem vrijednosti HbA1c pod kontrolom, spriječava se nastanak ili razvoj hroničnih komplikacija šećerne bolesti. Osobama kojima se smanji vrijednost HbA1c za 1%, imaju manji rizik oboljevanja od katarakte, zatajenja srca i amputacije ekstremiteta ili smrti zbog bolesti perifernih arterija.
Referentna vrijednost HbA1C
Zdrave osobe koje nemaju dijabetes imati će vrijednost hemoglobina A1c manju od 6,0 %. Vrijednost između 6,0% i 6.4% predstavlja povećan rizik od oboljevanja od šećerne bolesti, a svaka viša vrijednost znači dijabetes.
Prepustite laboratorijske pretrage i analizu Vašeg zdravlja i zdravlja vaših najbližih timu iskusnih i pouzdanih stručnjaka u Alfalab laboratorijama. U svom radu primenjuju principe dobre laboratorijske prakse. Opremljeni su najsavremenijom laboratorijskom opremom, a sva ispitivanja se izvode na automatizovanim hematološkim, biohemijskim i imunohemijskim analizatorima koji su umreženi sa računarskim sistemom, što omogućava visoku preciznost i tačnost u radu.
Ova laboratorija radi veliki broj parametara na osnovu kojih se može dobiti kompletna slika o funkciji različitih organa, sistema organa i metaboličkih procesa u organizmu.
Cijene laboratorijskih analiza u Alfalab laboratorijama:
· OGGT – 16,00KM
· Jedno mjerenje insulina 20,00KM
· Insulinsklinska rezistencija 22,00 KM
· HbA1C – 20,00KM
Oznake: Alfalab laboratorija
