Lokalni mediji u kandžama kapitala i politike

Trebalo bi da budu lučonoše demokratije u svom sokaku, ali lokalni mediji u BiH su uglavnom marginalizovani i prepušteni na milost lokalnim moćnicima; najčešće izbegavaju ozbiljne teme i slušaju onog ko ih plaća.

Da je tako, pokazuje i činjenica da niko nema pouzdan podatak koliko lokalnih medija deluje na teritoriji BiH. Prema nezvaničnim procjenama, samo u RS ima ih oko 70, a većina njih tavori na rubu opstanka.

Iz EU, međutim, stižu jasne poruke da lokalni mediji ne treba da budu dio problema, nego dio rješenja. Bez jačanja lokalne demokratije, poručuju iz Brisela, nema napretka ka evro integracijama, a bez kredibilnih i nezavisnih lokalnih medija nema istinske demokratije.

– Ako znamo da građani oko 70 odsto svojih potreba zadovoljavaju u lokalnim zajednicama, onda je i lokalno informisanje itekako bitno. U savremenom svijetu, opštine i gradovi nisu nadležni samo za komunalne poslove, oni postaju nosioci razvoja, pa čak i subjekti međunarodnih odnosa, pogotovo u Evropi – istakao je Miloš Šolaja, profesor banjalučkog Fakulteta političkih nauka, na konferenciji o značaju lokalne demokratije i lokalnih medija, koju su nedavno u Gradiški organizovali Fondacija Fridrih Ebert u BiH i gradiški portal “Mikro mreža”.

U Srpskoj su po zakonu iz 2010. lokalni mediji, a to su uglavnom radio stanice osnovane još u doba SRFJ, “vraćeni u nadležnost osnivača”, što znači da su postali opštinska briga. Od tada većina njih čak 80 odsto prihoda dobija direktno iz lokalnih budžeta, pa su njihovi novinari, faktički, na platnom spisku opštine.

Đurđa Siladi, direktorka Radija Nova Gradiška, jednog od prvih lokalnih medija u Hrvatskoj koji su privatizovani, tvrdi da finansiranje iz budžeta nije dobro za medije.

– Ako vas neko plaća, da ne kažem izdržava, onda morate raditi kako gazda kaže. Samo privatni mediji mogu biti istinski nezavisni – tvrdi Siladijeva.

O koncesiji ni riječi

Pojedini eksperti, međutim, smatraju da sama promjena vlasništva nije rješenje, jer mnoge medije u šaci drže oglašivači bliski lokalnoj vlasti. S druge strane, mediji čiji su osnivači udruženja građana često se svode na portal sa jednim računarom i jednim zaposlenim, pa uprkos dobrim namjerama nemaju kapaciteta da se uhvate u koštac sa ozbiljnim temama.

Kao slikovit primer za ovakvu situaciju navedeno je da  Gradiška ima desetak lokalnih medija, privatnih, javnih ili onih koji djeluju u sklopu udruženja građana. Ipak, nijedan od njih se nije pozabavio kontroverznom koncesijom za otvaranje kamenoloma na teritriji ove opštine, zbog koje bi mogla biti isječena šuma na Kozari i ugrožena životna sredina.

Lokalni radio se daleko čuje

Najčešći lokalni mediji u BiH su radio stanice, kojih prema evidenciji RAK-a u BiH ima 136, a mnoge do njih su još uvijek u opštinskom vlasništvu. Većina lokalnih radio stanica ima i prateće portale, na kojima objavljuju iste vijesti kao i u radio programu.

Uprkos problemima sa kojima se bore, manjku novca, zastarjeloj tehnici i, naročito, manjku zaposlenih, neke od njih još imaju obrazovne i sportske programe, te emisije o životu nacionalnih manjina ili marginalizovanih grupa. Lokalne radio stanice su dosta  slušane u dijaspori.

(Srpskainfo)