Mali Zejtinlik spomenik stradanja Srba iz Sarajeva i okoline
Foto: Pres služba opštine Sokolac
Spomen-groblje Mali Zejtinlik u Sokocu, koje postoji od januara 1996. godine, najveće je vojničko groblje u BiH. Građeno je po uzoru na srpsko vojničko groblje na Zejtinliku kod Soluna. Na sokolačkom Malom Zejtinliku, na kome je podignut i spomen-krst i izgrađena Crkva Svete Petke, počiva oko hiljadu srpskih boraca, poginulih u odbrani Grbavice, Hadžića, Vogošće, Rajlovca i drugih naselja na širem području predratnog Sarajeva, a koja su nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma pripala Federaciji BiH, piše politika.rs.
Izlazeći iz Sarajeva, Srbi su sa sobom poneli posmrtne ostatke svojih najbližih, ne želeći da njihove grobove skrnave oni zbog kojih su morali pobeći sa svojih vekovnih ognjišta. O toj tragediji srpskog naroda svedoče stotine humki i krstovi poređani u „besprekornom stroju” na Malom Zejtinliku, groblju na koje su preneseni posmrtni ostaci hrabrih boraca Vojske Republike Srpske koji su izgubili život u odbrani svoje zemlje, domova i porodica.
Tragiku groblja Mali Zejtinlik, na kome tišina nadvladava svaku izgovorenu reč, posebnom čini to da na njemu, osim stradalih srpskih heroja, počiva i veliki broj nevinih srpskih civila koje su u poslednjem odbrambeno-otadžbinsko ratu na najmonstruozniji način ubili pripadnici Armije BiH. Kakve su to tragedije, kakva su to stradanja… Među njima je i devetogodišnja devojčica Mirjana Dragičević iz Ilijaša, koju je 1992. godine grupa mudžahedina silovala pred očima njene majke i ubila. Posmrtni ostaci devojčice preneseni su iz Ilijaša na sokolačko groblje 2012. godine, isključivo po želji Mirjanine majke Rade.
„Vojničko spomen-groblje Mali Zejtinlik na Sokocu pečat je Republike Srpske”, kaže načelnik Sokoca Milovan Cicko Bjelica.
O formiranju srpskog vojničkog groblja na lokalitetu Sokolačke njive, u čemu je i sam učestvovao, Bjelica priča s posebnim osećajem tuge i žaljenja zbog svega što su napaćeni i nedužni sarajski Srbi doživeli 1996. godine, nakon svih golgota kroz koje su prošli tokom ratnih dešavanja. Te strahote, ističe, teško je zaboraviti.
„Ono što je tokom egzodusa Srba iz Sarajeva zapanjilo čak i ravnodušni svet je to što su prvi put u istoriji prenošene, ne samo mošti, crkveni krstovi i zvona, nego i tela vojnika koji su pali štiteći svoja ognjišta. Tadašnji egzodus i nesreća danas predstavljaju zalog i temelj Republike Srpske”, rekao je Bjelica za „Politiku”.
Prisećajući se tih teških dana, gradonačelnik Sokoca je na veoma slikovit način opisao i sve teškoće s kojima su se suočavali tokom sahrane posmrtnih ostataka boraca koje su njihovi srodnici doneli sa sobom.
„Po celu noć su se kopale rake i obavljale sahrane, sveštenici su služili opijela u nezapamćeno lošim vremenskim uslovima na ovim prostorima. Prvi slojevi zaleđene zemlje morali su se seći sekirama jer je to bio jedini način da bi se moglo nastaviti s kopanjem grobnog mesta”, priča Bjelica.
Predsednik Republike Srpske Milorad Dodik smatra da su sarajevski i romanijski Srbi najveći stradalnici u prošlim ratnim dešavanjima u BiH.
„Zato se ovde okupljamo svake godine na Dan Republike Srpske i odajemo poštu i počast ljudima koji su branili, odbranili i stvorili Republiku Srpsku. Zato je važno biti na Sokocu s nadahnućem, željom i zahvalnošću za jačanje i izgradnju Srpske”, izjavio je Dodik 9. januara nakon što je, povodom 31. rođendana Srpske, položio venac na Vojničko spomen-groblje Mali Zejtinlik.
Dejani otac i djed istog dana poginuli u rovu: “Njihov ideal bio Republika Srpska, zato sam ostala”
