Objavljena dugoročna prognoza: Zagrijavanje poremetilo polarni vrtlog, evo kakva nas zima čeka

Severe Weather Europe (SWE) objavio je dugoročnu prognozu u kojoj objašnjava da je stratosfersko zagrijavanje iznad Južnog pola poremetilo polarni vrtlog, što će dovesti do stvaranja jakih anomalija na površini.

Uticaj bi mogao biti dalekosežan te bi se mogao odraziti i na zimu 2024/2025. na sjevernoj hemisferi, navodi SWE, prenosi N1.

Južna hemisfera ne doživljava stratosfersko zagrijavanje vrlo često. To se dogodilo tek nekoliko puta u proteklim decenijama. Ali, ovakvi događaji mogu imati dalekosežan učinak uprkos tome što se odvijaju na drugom kraju svijeta.

Cirkulacija polarnog vrtloga

Pokretačka snaga ovog događaje je polarni vrtlog. Polarni vrtlog samo je naziv koji opisuje široku zimsku cirkulaciju nad sjevernom (i južnom) hemisferom.

Polarni vrtlog proteže se visoko u atmosferu. Najniži nico naziva se troposfera, gdje se događaju svi vremenski događaji. Ali iznad toga, imamo stratosferu, dublji i suvlji sloj u kojem se nalazi i ozonski omotač.

Ukratko, polarni se vrtlog ponaša kao vrlo veliki ciklon, pokrivajući cijeli sjeverni pol do srednjih geografskih širina. Povezan je kroz sve atmosferske nivoe, od temelja, ali može imati različite oblike na različitim visinama.

Stoga ga dijelom na gornji (stratosferski) i donji (troposferski) dio.

Kako polarni vrtlog utiče na vrijeme?

SWE pojašnjava da polarni vrtlog može imati snažan uticaj na svakodnevno vrijeme. Snažan/stabilan polarni vrtlog obično znači jaku polarnu cirkulaciju i mlazno strujanje. To zadržava hladniji vazduh u Arktičkom krugu, stvarajući blaže uslove za većinu SAD i Evrope.

Nasuprot tome, slabi/poremećeni polarni vrtlog stvara slab uzorak mlazne struje. Kao rezultat toga, teže obuzdava hladan vazduh, koji onda može iz polarnih područja doći u SAD i Evropu. Dakle, slab polarni vrtlog može više poremetiti vremenske obrasce. Dalje, polarni vrtlog može uticati na vrijeme u sjevernoj hemisferi, naročito tokom zime u Evropi i Sjevernoj Americi.

Stratosfersko zagrijavanje

Događaj stratosferskog zagrijavanja (SSW) je poput bolesti polarnog vrtloga. SWE to opisuje kao groznicu koja remeti polarni vrtlog, a budući da je povezan s nižim nivoima, s vremenom može promijeniti i vrijeme.

Jedno takvo zagrijavanje zabilježeno je u januaru 2021. kada se jezgro polarnog vrtloga razdvojilo na dva dijela i tako se poremetila atmosferska cirkulacija.

Šta možemo očekivati?

Zagrijavanje je počelo sredinom jula. Vrlo snažan talas zagrijavanja pritiskao je jezgru južnog polarnog vrtloga, šireći se duboko u polarni krug. Polarni vrtlog bio je pod pritiskom dvije anomalije visokog pritiska koje su izuzetno jake i mogu mijenjati oblik vrtloga.

Najnovija analiza takođe pokazuje jaku temperaturnu anomaliju na ovom nivou, a talas stratosferskog zagrijavanja proširio se i okružio polarni vrtlog, podižući temperature mnogo iznad normalnih vrijednosti. Ali stratosfersko zagrijavanje se proširilo ne samo oko polarnog vrtloga, već i na vertikalnim nivoima.

SWE ističe da je riječ o snažnom događaju stratosferskog zagrijavanja koji već počinje uticati na vrijeme, a može imati ulogu tokom zime 2024/2025. nad sjevernom hemisferom.

Već se vidi uticaj na pritisak, a gledajući prognozu površinske temperature za sljedeću sedmicu, uočljiva je jako topla anomalija nad Antarktikom, s hladnim vazduhom pomaknutim prema Južnoj Americi i Atlantiku. Ovo je očekivani rezultat snažnog zagrijavanja stratosfere i poremećaja polarnog vrtloga, budući da anomalije visokog pritiska potiskuju hladan vazduh izvan pola.

Uticaj na nadolazeću zimu

Gledajući globalnu cirkulaciju vazduha, mnogo je više protoka i dinamike na zimskoj hemisferi, dok je ljetna hemisfera uopšteno mirnija. To se naziva “Brewer-Dobsonova cirkulacija” i povezuje cirkulaciju iz obje hemisfere više u atmosferi.

Uz trenutni događaj stratosferskog zagrijavanja, mogu se pratiti promjene nižeg pritiska.

SWE ukazuje na to da dugotrajne anomalije visokog pritiska iznad Južnog pola u razdoblju od avgusta do oktobra mogu ukazivati ​​na niski pritisak iznad srednjeg zapada, sjeveroistoka i jugozapada SAD u razdoblju od decembra do februara. Za Evropu je indicirana anomalija visokog pritiska.

Podaci o temperaturi stratosfere za isto razdoblje pokazuju isti signal: natprosječnu temperaturnu anomaliju iznad sjevernog pola. To je u skladu s potpisom događaja stratosferskog zagrijavanja i slabljenjem sjevernog polarnog vrtloga.

Snažne promjene ili događaj stratosferskog zagrijavanja iznad južnog polarnog vrtloga mogu uticati na sjeverni polarni vrtlog sljedeće zime i, posljedično, na zimsko vrijeme, navodi SWE.

Prošli podaci i studije pokazuju da dugotrajne anomalije visokog pritiska iznad Južnog pola u razdoblju od avgusta do oktobra mogu uticati na vrijeme na sjevernoj hemisferi u sljedećim sedmicama/mjesecima.

Prevladavajući signal u podacima pokazuje da jake anomalije visokog pritiska iznad Južnog pola u razdoblju od avgusta do oktobra odgovaraju anomalijama nižeg pritiska iznad SAD i Kanade u zimskoj sezoni. Podaci takođe pokazuju da su temperature niže od normalnih u većem dijelu centralnih  i istočnih dijelova SAD. Iznad Evrope prevladavajući signal je anomalija visokog pritiska i više temperature tokom zimske sezone.

Budući da je sjeverna hemisfera trenutno u ljetnom režimu, trenutno nije aktivan polarni vrtlog, ali već početkom septembra se očekuje okretanje zonskih vjetrova prema zapadu, to ukazuje na polagani pad pritiska u sjevernoj stratosferi i eventualni povratak novog polarnog vrtloga, koji će trajati tokom sljedeće zime 2024/2025.