Otašević o izložbi: Izmišljeni heroj prevazišao je moju ličnost

Ono što je neuobičajeno i drugačije za likovnu umjetnost, a za literaturu je sasvim normalno, je to da autor romana izmisli lika, svog heroja, koji bude toliko autentičan i drugačiji da prevaziđe ličnost svog autora. Upravo sam i ja to uradio. Svog lika, Iliju Dimića, sam pozajmio iz literature uz veliku pomoć genijalnog Branka Vučićevića.

Ispričao je ovo u razgovoru za “Glas Srpske” umjetnik i akademik Dušan Otašević iz Beograda, čija će kultna izložba “Ilija Dimić – izložba slika i konstrukcija” biti otvorena sutra u 20 časova u Muzeju savremene umjetnosti Republike Srpske u Banjaluci. Publiku i sugrađane, najavljuju iz Muzeja, očekuju mnoga iznenađenja “koja će padati sa neba”.

– Bez uglednog filmskog teoretičara, kritičara, scenariste, prevodioca Branka Vučićevića, koji je sarađivao i sa Dušanom Makavejevim i mnogim drugim filmskim autorima, Ilije Dimića ne bi ni bilo. U kreiranju lika i djela Dimića od izuzetne važnosti je bilo njegovo poznavanje svjetskih tokova avangarde – istakao je Otašević i dodao kako je zanimljiva činjenica da ljudi vole da imaju nekog heroja sa kojim možda žele i da se poistovijete, da ga u nekom momentu u svojoj mašti čak i ožive, povjeruju da je stvaran lik.

Prema njegovim riječima, Banjalučani će vidjeti kompletnu, dopunjenu izložbu, koja će ih odvesti u vremenski period, ne samo kada je on “navodno radio” nego i u kontekst “naše i svetske avangarde”.

Postavka, koju prati izvanredan i potpuno drugačije osmišljen katalog, a za koju je Otašević svojevremeno dobio nagradu iz Fonda “Ivan Tabaković”, prvi put je prikazana 1990. godine u beogradskoj Galeriji “Sebastijan”. Tom prilikom je premijerno predstavljena ova fikcionalna simulacija, odnosno stvaralaštvo do tada neotkrivenog pilota i avangardnog umjetnika.

Život Ilije Dimića je hronološki smješten u period od 1901. godine, kada je rođen u Beogradu, do 1938. kada gine kao borac u Španskom građanskom ratu. Školovao se na Bauhausu, oduševljavao se dadaizmom, zenitizmom, ruskim konstruktivizmom, dopisivao se s Tatlinom, bio opsjednut letenjem, a uzor mu je bio Dedal.

U tom duhu su i nastali Ilijini radovi aerodinamičkih linija, koje je Otašević patinirao, ne bi li djelovali što autentičnije. Koliko je bio ubjedljiv taj lik kada se pojavio, odnosno koliko se osamostalio i zavarao mnoge ljude, svjedoče i razne anegdote.

– Jedan ugledni istoričar umjetnosti mi se javio nakon otvaranja izložbe i tražio od mene podatke, jer on tog avangardnog umjetnika ne zna. Do tog momenta mi smo se dogovorili da to ostane kao otkriće jednog genijalnog umjetnika, ali ipak nisam imao srca da tog uvaženog kritičara pustim da piše o Dimiću, pa sam mu otkrio cijelu priču – priča nam Otašević.

Takođe, sjeća se Otašević, javio mu se i upravnik Muzeja vazduhoplovstva u Beogradu želeći da izložba tog iskusnog pilota, koga on nije uspio nikako da nađe, bude postavljena i kod njih.

– Tada sam mu otkrio cijelu priču i on se još više oduševio, želeći svakako da bude postavljena kod njih u Muzeju. Međutim, tada su nastupile turbulentne godine na našim prostorima pa nikada nismo realizovali tu ideju – kazao je Otašević.

Ovu dopunjenu izložbu krasiće, pored novopronađenih radova, i rekonstruisana Dimićeva soba u kojoj je radio, a sve se, kaže Otašević, može sagledati kao jedna hronološka cjelina.

– U Dimićevoj sobi biće postavljen jedan stari radio-prijemnik sa kojeg će se, samo u tom ambijentu, čuti muzika iz vremena Španskog građanskog rata. Tako će publika imati zaista osjećaj da gledaju u sobu stvarnog umjetnika. Takođe, biće predstavljen i jedan video-rad koji prikazuje jedan avion koji pada – ističe Otašević i podsjeća da je, pored izložbe, bilo zamišljeno da se o Iliju Dimiću pojavi i film kao i opera, ali da je to ipak ostalo samo na ideji zbog finansija.

Izložba u Banjaluci se realizuje u saradnji sa Galerijom Srpske akademije nauka i umetnosti i Fondacijom kolekcije “Trajković” iz Beograda, a biće otvorena do 26. avgusta 2016. godine.

Biografija

Dušan Otašević je jedan od najznačajnijih umjetnika i predstavnika pop-art umjetnosti u bivšoj Jugoslaviji. Izlagao je više puta samostalno u Beogradu, a potom su uslijedili brojni nastupi u inostranstvu, među kojima se ističe predstavljanje na 36. bijenalu u Veneciji 1972. godine. Priredio je više od 50 samostalnih i učestvovao na više od 150 kolektivnih izložbi u zemlji i inostranstvu. Član je ULUS-a od 1967. godine. Predavao je na Akademiji lepih umetnosti u Beogradu od 2000. do 2006. Dopisni je član Srpske akademije nauka i umetnosti od 2003, a redovni od 2009. godine. Od 2011. obavlja dužnost upravnika Galerije Srpske akademije nauka i umetnosti. Dobitnik je više uglednih nagrada i priznanja.

Izložba u Londonu

Značaj radova Dušana Otaševića i njihovu današnju aktuelnost potvrđuje njegovo učešće na izložbi “The World Goes Pop ” u “Tate Modern” galeriji u Londonu koja je trajala od septembra 2015. do januara 2016. godine. Njegova djela, rađena u duhu pop-arta, našla su se rame uz rame sa djelima priznatih umjetnika iz cijelog svijeta, od Amerike do Japana.

(Glas Srpske)