Postavka jednog od najvećih srpskih vajara uskoro u Banjaluci
Sreten Stojanović pripadao je onom naraštaju koji je stupio u život godine 1914. ako se rat i izuzetna stradanja mogu zvati životom, i izneo je na svojim leđima dva svetska rata i sve krize i potrese između njih i oko njih… Istorija tog umetničkog života – to je istorija ne samo jednog talenta, nego i povest jedne hrabrosti”.
Ovako je Ivo Andrić šezdesetih godina prošlog vijeka pisao o svom prijatelju i jednom od najvećih srpskih skulptora svih vremena Sretenu Stojanoviću. Upravo taj Andrićev, davno bačen u zaborav, tekst i druge bilješke velikih i značajnih ličnosti o Sretenu Stojanoviću, zajedno sa njegovim crtežima i skulpturama, biće izloženi u galeriji Akademije nauka i umjetnosti (ANURS) u Banjaluci, na izložbi “Skulpture i crteži”, koja će biti otvorena u ponedjeljak, 8. januara, s početkom u 19 časova.
Pored ANURS, izložbu je realizovao i Odbor za obilježavanje Dana Republike Srpske, a kao kustos iste potpisan je akademik Milivoje Unković.
“Na izložbi će se naći opus Sretena Stojanovića iz različitih perioda njegovog stvaralaštva, od portreta njegove majke iz 1919. godine, do njegovog poznog perioda iz pedesetih godina prošlog vijeka. Recimo, portret Njegoša kao detalj, do velike monumentalne skulpture, svi periodi iz njegovog perioda su zastupljeni”, kazao je za “Nezavisne” Unković, napominjući da će se na ovoj izložbi pronaći nikada do sada objavljivani radovi i tekstovi. Ovdje je Sreten prije svega predstavljen kao portretista, napominje Unković, što je njegova najveća vrlina.
Galerija ANURS, u okviru svoje programske djelatnosti, izložbom “Srpske ikone XVI-XVIII vijeka iz crkava i manastira sa prostora BiH”, prošle godine započela je prezentaciju najznačajnije kulturne baštine koja pripada srpskom istorijskom i kulturološkom prostoru u Bosni i Hercegovini.
Uspostavljajući visoke umjetničke, estetske, organizacione i prezentacione kriterijume ovakav koncept, ističe Unković, zahtijeva višemjesečni stručan i odgovoran rad u svim segmentima priprema s ciljem da preko izlagačke djelatnosti sagledamo i iznesemo na svjetlost dana zapretene i daleko od javnosti odbačene autore i djela, koji po svom značaju i umjetničko-estetskim vrijednostima spadaju u sam vrh našeg kulturnog nasljeđa.
“Upravo logičan nastavak toliko visoko podignute ljestvice i zacrtanog cilja jeste izložba Sretena Stojanovića, koja je prva na njegovom rodnom prostoru. Na stranu ono što je u Prijedoru radio, sa legatom, kućom i muzejima”, govori Unković, dodavši na kraju da je velika sramota što gotovo svi znamo za skulpturu Karađorđa ispred hrama svetog Save u Beogradu ili za skulpturu Njegoša na Studentskom trgu tog grada, a malo ko od nas zna da je to uradio upravo Sreten Stojanović.
Biografija
Sreten Stojanović je jedan od vodećih srpskih skulptora dvadesetog vijeka. Njegova biografija zanimljiva je gotovo koliko i njegovo umjetničko djelo. Rođen je 1898. godine u čuvenoj prijedorskoj porodici, koja je dala tri generacije pravoslavnih sveštenika, a potom i narodnog heroja Mladena Stojanovića, njegovog dvije godine starijeg brata. Školovao se na prestižnim akademijama u Beču i Parizu, ali prije toga i robijao kao pripadnik Mlade Bosne i poznanik Gavrila Principa. Učestvovao je u oba svjetska rata i družio se s ljudima sličnog senzibiliteta: Miletom Milunovićem, Petrom Lubardom, Ivom Andrićem, Dobricom Ćosićem, Mustafom Golubićem, Zukom Džumhurom. Bio je narodni poslanik, rektor Likovne akademije, likovni kritičar i akademik. Preminuo je u Beogradu 1960. godine.
(Nezavisne)
