Sokolac je 1956-57. godine bio utočište izbjeglicama iz Mađarske
Načelnik opštine Sokolac Milovan Bjelica primio je predstavnika mađarske nacionalne manjine u Republici Srpskoj profesora na Fakultetu bezbjednosnih nauka u Banjoj Luci, Sašu Mićina i Jožefa Šutuša iz Kruševa u Makedoniji ispred Mađarskog nacionalnog savjeta, te su razgovarali o načinima obilježavanja 70 godina od boravka izbjeglica iz Mađarske u prihvatnom centru u Sokocu. U planu je obilježavanje lokacije u Podromaniji na mjestu gdje se nekada nalazila kasarna, izrada mnogorafije i filma, kao što je to urađeno sa Kruševom u Sjevernoj Makedoniji gdje su takođe boravile mađarske izbjelgice.
Bjelica je pozdravio rad na obilježavanju ovakvih mjesta i čuvanju sjećanja na zajedničku prošlost.
“Želim da se zahvalim gostima, predstavnicima mađarske zajednice, ali i rukovodstvu Mađarske i predsjedniku Orbanu na političkoj podršci Republici Srpskoj u teškim vremenima. Molim vas prenesite naš prijedlog i inicijativu o bratimljenju Sokoca i jedne opštine u Mađarskoj.” – poručio je Bjelica.
Mađarska revolucija iz 1956. godine bio je spontani revolt protiv komunističke vlade Mađarske i njenih Sovjetskih patrona, koja je trajala u periodu od 23. oktobra do 10. novembra. Bila je to prva velika prijetnja sovjetskoj kontroli otkako je Crvena armija na kraju Drugog svjetskog rata u Evropi porazila i protjerala nacističku Njemačku. Pobuna je započela kao studentski protest, koji je privukao hiljade dok su marširali centrom Budimpešte do zgrade mađarskog parlamenta.
Oktobarski događaji u Mađarskoj 1956. i gušenje istih, prouzrokovali su emigraciju oko 200.000 ljudi. Najviše protjeranih se našlo u Austriji oko 180 000, dok je u Jugoslaviji utočište našlo oko 20 000. U tadašnju BiH smješteno je 469, a Sokolac je u tom trenutku primio 287 ljudi.
U naučnom radu na ovu temu mr Katarina Movačević Piše: „Ekstramno loši životni uslovi u privremenim logorima i početak turističke sezone bili su razlog za premeštanje 9.774 izbeglice do početka aprila 1957. godine. To je bilo razlog za ubrzanu restauraciju 6 logora: četiri od njih, Bizeljsko, blizu Novog Mesta, Sokolac, blizu Sarajeva, Ilok na Dunavu i Kučevo u Makedoniji, bile su bivše barake koje je sada trebalo renovirati u namenske svrhe.“
U sjećanjima ljudi Sokoca iz tog vremena ostalo je urezano da su izbjegli formirali fudbalski tim koji je igrao utakmice protiv sokolačkog Glasinca te da Glasinac nije ni jednom uspio da pobjedi. Među pristiglim Mađarima bio je veliki broj majstora i zanatlija ali i visokokvalifikovanih radnika koji su pomagali domaćem stanovništvu. Neki su nastavili da održavaju prepisku sa izbjeglima i kada su oni otišli u treće zemlje, mahom u Zapadnu Evropu i Ameriku.
Oznake: Milovan Bjelica
Četrnaestogodišnjem Milošu Јeličiću iz Petrovca vrijedna donacija predsjednika Srpske
