Spomenik na Banj brdu od nacionalnog spomenika do gradskog rugla i opasnosti

Najnovija informacija da sa spomenika na Banj brdu otpadaju komadi betona, koji ozbiljno ugrožavaju bezbjednost izletnika, šetača i rekreativaca, kojih je na brdu svakodnevno na stotine, nikoga valjda više ne iznenađuje.

Pogotovo kad se zna da je takva situacija i u samom centru grada, kod Gradskog mosta, gdje nekadašnja Artiljerijska kasarna doživljava istu sudbinu.

Juče se desilo novo odranjanje komada betona, beton na nekoliko mjesta na spomeniku otkinuo se i spao na pješački prolaz pored građevine. Na spomeniku su postavljena upozorenja da je zabranjeno penjanje na građevinu zbog mogućnosti urušavanja.

Ovo je drugi put da je spomenik oštećen u posljednjih mjesec dana. Olujno nevrijeme koje je polovinom decembra zahvatilo najveći grad Republike Srpske tada je oštetilo zdanje, zbog čega su nadležne službe izdale upozorenje da se izbjegava taj dio šetališta.

Međutim, ovo kolosalno djelo jednog od najboljih ex-yu kipara Antuna Augustinčića, na kojem je ovaj umjetnik radio od 1948. godine, sve do svečanog otvaranja 1961. godine, nakon radnih akcija i višegodišnje izgradnje najboljih majstora građevinaca, nije samo nekakav spomenik, već nacionalni spomenik sa posebnim statusom. Na papiru.

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika na sjednici održanoj od 2. do 4. septembra 2013. godine, donijela je odluku po kojoj je kompleks palim Krajišnicima proglašen nacionalnim spomenikom u kojoj se kaže sljedeće:

“Na nacionalni spomenik se primjenjuju mjere zaštite, utvrđene Zakonom o provođenju odluka Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika ustanovljene prema Aneksu 8. opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini. Vlada Republike Srpske dužna je da osigura pravne, naučne, tehničke, administrativne i finansijske mjere za zaštitu i prezentaciju nacionalnog spomenika.”

S ciljem trajne zaštite dobra, utvrđuju se sljedeće mjere zaštite:

– Dopušteni su isključivo konzervatorsko-restauratorski radovi, radovi na čišćenju, održavanju i prezentaciji cjeline, radovi koji će osigurati njegovu održivu upotrebu, uz odobrenje ministarstva nadležnog za prostorno uređenje Republike Srpske i stručni nadzor nadležne službe zaštite naslijeđa na nivou Republike Srpske
– Izvršiti hitne mjere zaštite reljefa na fasadama spomenika i crteža u unutrašnjosti spomenika kako bi se spriječilo njihovo uništenje usljed utjecaja atmosferilija i kapilarne vlage u zidovima spomenika;
– Izvršiti sanaciju prilaznog puta i hortikulturno urediti kompleks;
– Izvršiti sanaciju platoa sa stepeništem uz upotrebu istih materijala;
– Nije dopuštena promjena osnovne izvorne namjene spomenika;
– Dopuštena je interpolacija novih objekata i struktura koji svojim oblikom, dimenzijama i vanjskom obradom neće ugroziti strukturu zaštićenog područja, a koji će unaprijediti osnovnu funkciju kompleksa, i to isključivo za potrebe spomen-kompleksa;
– Nije dopušteno deponiranje otpada.

Utvrđuje se zaštitni pojas širine 300m od granica nacionalnog spomenika. U tom pojasu zabranjena je izgradnja industrijskih i poljoprivrednih objekata čija namjena može ugroziti graditeljsku cjelinu, lociranje zagađivača okoliša i odlaganja otpada. Infrastrukturni radovi dopušteni su samo uz odobrenje nadležnog ministarstva, a prema uslovima nadležne službe zaštite.

Svako, a posebno nadležni organi Republike Srpske gradske i opštinske službe, suzdržaće se od poduzimanja bilo kakvih radnji koje mogu da oštete nacionalni spomenik ili dovedu u pitanje njegovu zaštitu. Ova odluka dostaviće se Vladi Republike Srpske, nadležnom ministarstvu, nadležnoj službi zaštite i opštinskom organu uprave nadležnom za poslove urbanizma i katastra, radi provedbe mjera utvrđenih u tač. II – V ove odluke, te nadležnom opštinskom sudu radi upisa u zemljišne knjige.

Odluka o proglašenju nacionalnog spomenika donesena je u septembru 2013. godine. Danas, u januaru 2018. godine, sa spomenika otpadaju komadi betona i građani se upozoravaju da ne prilaze blizu.

(Banjaluka.com)