U Skupštini Srbije se održava naučna konferencija “Jasenovac – Aušvic Balkana”

Naučna konferencija “Jasenovac – Aušvic Balkana – Preživela deca logoraši svedoče” otvorena je danas u Skupšini Srbije, i održava se do 30. aprila u znak sećanja na preživjelu djecu logoraše iz Jasenovca.

Prvog dana konferencije profesor Ilija Kajtaz je pročitao prijedlog njenu Rezoluciju o ustaškom infanticidu Nezavisne Države Hrvatske nad srpskom, jevrejskom i romskom u dječijim logorima smrti (1941-1945).

Kajtaz je najavio da će Rezolucija biti dostavljena na Dan pobjede 9. maja Ujedinjenim nacijama.

U rezoluciji se podsjeća da je u okupiranoj Evropi tokom Drugog svjetskog rata samo NDH imala specijalizovane koncentracione logore za djecu, odnosno da je brutalno ubijeno oko 74.000 srpske, jevrejske i romske djece.

Samo je u logoru Jasenovac stradalo 19.432 djeteta, a od oko 3.000 smještenih u Jastrebarsko ubijeno je oko 1.000 ili im je ukraden identitet, kaže se u prijedlogu rezolucije.

Predloženo je da se 28.april, dan kada je 1941. godine počinjen zločin u Godovcu kod Bjelovara, proglasi za Dan genocida nad Srbima.

Rezolucija se, izmađu ostalog, zalaže za aktivan pristup u sprečavanju revizionizma, posebno ustaške ideologije “koja je bila jedna od najsmrtonosnijih 20 veka”.

Cilj je sprečavanje ukorenjivanja neoustaštva, a UN, Evropski parlament i druge međunarodne ustanove se pozivaju da se suprostave i osude veličanje ustaške idelogije i za brane ustaški pozdrav i zabrani rehabilitacija ustaških zločinaca.

U svom obraćanju učesnicima konferencije, pomoćnik ministra spoljnih poslava Vladimir Marić je istakao da ministarstvo pokušava da predstave istinu o tome što se dešavalo u Jasenovcu – “zato što je je istina na našoj strani”.

Prema njegovim riječima, najznačajniji rezultat svih njihovih aktivnosti je izložba u sedištu Ujedinjenih nacija “Jasenovac pravo na nezaborav”, koja je obuhvatala sedam tona opreme i artefakata, a otvorio ju je tada ministar Ivica Dačić.

Marić je rekao da ministarstvo radi na tome da se otople bilateralni odnosi sa Hrvatskom, ali da temu Jasenovca srpska strana uvijek drži na vrhu agende.

“O tome uvek govorimo i ukazujemo. Istina je na našoj strani. Ministarstvo spoljnih poslova ne sme dozvoliti da se pokušaj istorijskg reviziionizm sprovodi bez naše reakcije”, zaključio je Marić.

Govoreći o rezultatima svojih istraživanja, pukovnik u penziji Anto Miletić je podsjetio da je u maju 1943. godine komandant koncentracionog logora Maks Luburić naredio spaljivanje logorske arhive.

“Rekao je: ‘Od danas počinjemo sa brojem jedan'”, rekao je Miletić.

Prema njegovim riječima, isto tako su uništeni i dokumenti logora vođeni do maja 1945. godine i zato o Jasenovcu “vrlo mali broj dokumenata možete naći”.

Miletić je podsjetio da je zvanično Jasenovac nazivan radnim logorom, a da i danas neki pokušavaju tako da ga predstave.

“Jeste bio je radni logor, ali radni logor za ubijanje. Neuhranjeni, bolesni su kopali nasipe. Tu su umirali i sahranjivani. Tim radom. To je samo bio jedan od sistema ubijanja u logoru”, istakao je Miletić

Kozara je simbol stradanja djece – stradalo je oko 11.000 djece do 14 godina, a iz Jasenovca gdje su odvođeni dosta ih je spašeno zahvaljujući Diani Budisavljević i njenim saradnicima, podsjetio je Miletić.

Prema njegovim riječima, niko nije u mogućnosti da ustanovi konačan broj žrtva, ne samo u Jasenovcu nego na prostoru Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, a procjenjuje se da je ukupan broj između 1.100.000 do 2.400.000.

Poslanik u Skupštini Srbije Dragoljub Acković je podsjetio da je od 1941. do 1945. godine bio za Rome “period izuzetno težak”, o čemu se mora učiti i znati, jer su “Romi procentualno poginuli najviše od svih”.

“Kada mi neko napiše, a jesu mnogi, da je u Jasenovcu stradalo nekoliko stotina, eventualno nekoliko hilljada Roma, meni se plače, jer znam koliko je pripadnika tog naroda živelo u Bosni u to vreme – oko 50.000”, rekao je Acković.

Generalna sekretarka Saveza jevrsjkih opština Srbije Danijela Danon je podsjetila da Jevreje, Srbe i Rome vezuje stradalništvo.

“Genocid, holokaust, porajmos. Troglava aždaja koja nas je u Jasenovcu, Đakovu, Staroj Gradiški, nacističkim logorima… u brutalnoj metodičnosti proždirala i istrebljivala”, rekla je Danon.

Prema njenim riječima, svaki pokušaj tumačenja bezumlja je besmislen, jer “zloćinački naum može biti razumljiv jedino od strane njemu sličnih”.

“Čak i kad bi želeili da oprostimo ne smemo. Jedini koji po jevrejskoj tradiciji mogu oprostiti su žrtve. Pravda nikad neće biti zadovoljena. Nedela počinjena nadilaze ljudsku pravdu. Vape za komsičkom pravdom”, rekla je Danon.

Nekada dijete logoraš Gojko Rončević Mraović se prisjetio da je logoru za djecu u Jastrebarskom preživio samo zahvaljujući prevaspitanju u Ustašku mladež, gdje su srpsku decu odjenuli u crne ustaške uniforme.

Prema njegovim riječima, Jastrebarsko je bio sabirni ustaški dječji logor za prostor cele NDH, gdje je bilo 3.400 djece od jedne do 14 godina.

“Transport najčešće stočnim vagonima. Deca iznemogla, polumrtva, trpana u prepune vagone, bez hrane i vode, bez dovoljno vazduha. U Zagrebu su otvorili vagone i nalaze 15 do 30 mrtve dece”, rekao je Rončević Mraović.

Prema njegovim riječima, u Jastrebarskom je iz vagona izvučeno 17 mrtve djece, a nakon dva, tri dana je umrlo 150 djece, samo tokom jula i avgusta 1942. godine.

Rončević Mraović je podsjetio da je djecu “spašavala heorina Diana Budisavljević sa saradnicima, kojima za ovo delo dugujemo neizmernu zahvalnost”.

Prema njegovim riječima, formiran je Institut “Diana Budisavljević” za istraživanje zloćina nad decom, koja organizuje ovu konferenciju koja će završnog dana donijeti istorijsku rezoluciju.

Konferencijom predsedavaju pored direktora Instituta “Diana Budisavljević” Rončevića Mraovića, Acković, indijski stručnjak Subrata Mukerdži, ekspert za Aušvic Gideon Grajf, teolog Johanes Solberg iz Njemačke i kanadski istoričar Mišel Glavić.

Učestvuju brojni stručnjaci iz Srbije, regiona i inostranstva, a moderator konferencije je srpsko-američki glumac Džek Dimić, prenose agencije.

(SB)