Upravljanje otpadom u RS još u početnoj fazi: Reciklažu koči nedostatak novca, ali i svijesti građana
Iskorištena ambalaža iz RS uglavnom završava na deponijama ili je otkupljuju zemlje iz okruženja, koje su od ove vrste otpada napravile unosan biznis.
Zasad profitira samo manji broj firmi koje se bave otkupom otpada od građana i potom ga izvoze u inostranstvo.
U Centru za životnu sredinu Banjaluka kažu da u Republici Srpskoj nedostaje podsticaja za održivo i kvalitetno upravljanje otpadom, a samim tim i edukacije koja je krucijalna za ono najvažnije – razvoj svijesti kod građana.
Primjer za to je Banjaluka gdje je projekat odvojenog prikupljanja otpada propao, jer su kontejneri koji su za ove namjene postavljeni na nekoliko lokacija u gradu bili prazni jednostavno zato što građani nisu bili zainteresovani da odvajaju staklo, papir i plastiku. Drugi ključni razlog je nedostatak novca za izgradnju postrojenja za reciklažu ambalažnog otpada.
– Da bi sistem recikliranja funkcionisao, neophodo je obezbijediti i povezati sve karike u lancu upravljanja otpadom. S jedne strane, razviti sistem razdvojenog prikupljanja otpada, obezbediti postrojenja za preradu otpada i reciklažu i pronaći dalji put sirovine koja nastaje. S druge strane treba konstantno raditi na edukaciji i promociji pravilnog upravljanja otpadom uz konstantan monitoring, kako pojedinaca tako i preduzeća koja proizvode otpad – ističe Iva Miljević iz Centra za životnu sredinu.
Ona napominje da je po nacrtu nove Strategije o upravljanju otpadom 2016 – 2025, u planu je uspostavljanje depozitnog sistema za upravljanje odvojeno sakupljenim ambalažnim otpadom i povećanje postotka odvojenog sakupljanja otpada za reciklažu. Za početak, dodaje ona trebali bi postojati podsticaji, kako građanima tako i firmama koje proizvode otpad koji je moguće reciklirati i koje ga šalju na reciklažu, ali i olakšice firmama koje bi preuzele posao reciklaže sirovina.
Srđan Todorović, direktor Fonda za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost RS kaže da je naše tržište relativno malo imajući u vidu količine otpada koje su potrebne da bi se isplatilo ulaganja u reciklažna postrojenja.
– Za sada imamo firme koje recikliraju PET ambalažu, dok ostalu vrstu ambalažnog otpada određena preduzeća prikupljaju i prerađuju u prvoj fazi i potom izvoze. U saradnji sa opštinama i komunalnim preduzećima ulagali smo u infrastrukturu za odvojeno prikupljanje otpada – navodi Todorović.
On ističe da u RS postoje određeni podsticaj za razdvajanje otpada što pruža zainteresovanost privatnom sektoru da ulaže u oblast sakupljanja i određenu fazu prerade.
– Sistem podsticaja važan je u procesu zbrinjavanja otpada, posebno za određene kategorije ambalažnog otpada za koje je proces prikupljanja i transporta skuplji od same cijene otpada kao na primer za staklenu ambalaže. U takvim slučajevima treba da postoji podsticaj od strane države za svaku tonu prikupljene ambalaže da bi bilo isplativo za tržište – kaže Todorović.
Naknade za otpad
U RS je zakonski propisano da se naplaćuje naknada za ambalažu i ambalažni otpad, koju prikuplja Fond za zaštitu životene sredine ili firma na koju su obveznici plaćanja naknade prenijeli obavezu.
– Za ostali otpad koji se baca na deponije a to su elektronički otpad, gume, baterije, akumulatori i otpadna vozila nije definisana naknada za one koji taj otpad uvoze. U planu je da ove godine Vlada RS definiše i te vrste naknada – kaže Srđan Todorović.
(EuroBlic)
