Uputstvo za sprečavanje širenja virusa korona i pojave bolesti izazvane virusom korona kod obavljanja apotekarske djelatnosti

Uputstvo definiše postupak za sprečavanje širenja novog virusa korona („SARS-CoV-2“) i pojave bolesti izazvane novim virusom korona („COVID-19“), koji se vrši u zdravstvenoj ustanovi apoteci i apotekarskoj stanici tokom trajanja epidemije COVID-19 virusne bolesti.

VEZA S DRUGIM DOКUMENTIMA

– Zakon o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti („Službeni glasnik Republike Srpske“,
broj 90/17);
– Pravilnik o mjerama za sprečavanje i suzbijanje infekcija povezanih sa pružanjem usluga
zdravstvene zaštite („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 118/18);
– Zakon o apotekarskoj djelatnosti („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 119/08);
– Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o apotekarskoj djelatnosti („Službeni glasnik
Republike Srpske“, broj 1/12);
– Standardi za sertifikaciju apoteka. Agencija za sertifikaciju, akreditaciju i unapređenje
kvaliteta zdravstvene zaštite Republike Srpske, 2012;
– Preporuke zdravstvenim profesionalcima u vezi sa novim virusom korona, JZU Institut za
javno zdravstvo Republike Srpske (dostupno na internet stranici:
www.phi.rs.ba/index.php?view=kategorija&id=43);
– Racionalna upotreba zaštitne opreme, JZU Institut za javno zdravstvo Republike Srpske
(dostupno na internet stranici: www.phi.rs.ba/index.php?view=kategorija&id=43);
– CORONAVIRUS SARS-CoV-2 OUTBREAК: Information and interim guidelines for pharmacists and the
pharmacy workforce, International Pharmaceutical Federation, 2020. (dostupno na internet
stranici: www.fip.org/file/4428).

ODGOVORNOSTI

Za upoznavanje svih zaposlenih sa ovim uputstvom i njegovu dosljednu primjenu odgovoran je direktor zdravstvene ustanove. Rukovodilac apoteke, članovi farmaceutskog tima i ostali zaposleni u apoteci (spremačice, administrativno osoblje) odgovorni su pridržavati se uputstva u svom radu.

Zdravstvena ustanova je, u skladu sa Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, član 17. i član 38, dužna obezbijediti dovoljne rezerve lijekova, dezinfekcionih sredstava, zaštitnih i drugih medicinskih sredstava i opreme za redovno obavljanje djelatnosti i njihovu upotrebu u slučaju izbijanja epidemije, te preduzeti organizacione, tehničke, higijenske i druge mjere za
sprečavanje i suzbijanje infekcija povezanih sa pružanjema usluga zdravstvene zaštite.

Ukoliko zdravstvena ustanova nije u mogućnosti obezbijediti sredstva i uslove u skladu sa Zakonom i ovim uputstvom, potrebno je, u svrhu sprečavanja širenja novog virusa korona („SARS-CoV-2“) i pojave bolesti izazvane novim virusom korona („COVID-19“), o namjeri privremenog obustavljanja rada apoteke/apotekarske stanice obavijestiti nadležnu službu jedinice lokalne samouprave u svrhu osiguranja kontinuiteta dostupnosti lijekova i medicinskih sredstava građanima, i Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.

ISКLJUČENJA

Ovo uputstvo ne odnosi se na bolničke apoteke i apoteke doma zdravlja.

 OPIS POSTUPКA

MJERE КONTROLE INFEКCIJE U APOTECI – ZAPOSLENI

1. Radno vrijeme apoteke/apotekarske stanice i timova organizovati na način da se smanji međusobna komunikacija između timova kako zbog eventualne pojave infekcije u jednom timu ne bi dovodili u pitanje rad apoteke/apotekarske stanice i kontinuirano snabdijevanje stanovništva lijekovima i medicinskim sredstvima. Poželjno bi bilo organizovati rad na način da je u istoj smjeni uvijek isti farmaceutski tim.

2. Zaposleni su dužni poštovati mjeru socijalne distance prilikom interakcije sa ostalim zaposlenima, a koja se odnosi na držanje razmaka od minimalno jednog metra za vrijeme trajanja socijalnog dijaloga i izbjegavanje rukovanja, grljenja, ljubljenja, te ostalih radnji bliskog socijalnog kontakta.

3. Prilikom dolaska na posao i odlaska sa posla prati ruke toplom vodom i sapunom (najmanje 20 sekundi) i izvršiti dezinfekciju sredstvima na bazi alkohola. Tokom rada potrebno je učestalo prati ruke, a brisanje ruku vršiti jednokratnim papirnatim ubrusima. Ukoliko nije moguće obezbijediti papirnate ubruse, koristiti platnene peškire i zamijeniti ih novim čim su vlažni. Pranje ruku može se provoditi i dezinfekcionim sredstvima na bazi alkohola ukoliko ruke nisu vidljivo prljave. U toaletima istaknuti plakate koji u slikama
predstavljaju korake pranja ruku (prilog).

4. Prilikom kašljanja i kihanja prekriti usta i nos laktom ili papirnom maramicom koja se odmah odbacuje u komunalni otpad, te oprati ruke. Izbjegavati dodirivanje očiju, nosa i usta rukama.

5. Nositi zaštitne rukavice prilikom rukovanja novcem i prilikom kontakta sa pacijentom za kog postoji sumnja da je zaražen. Prije stavljanja i poslije skidanja rukavica oprati ruke, a rukavice odbaciti u komunalni otpad. Nošenje rukavica nije zamjena za pranje ruku!

6. Nositi zaštitnu masku kod pojave respiratornih simptoma ili u kontaktu sa pacijentom za kog se sumnja da je zaražen. Nakon skidanja maske, istu odložiti u komunalni otpad i oprati ruke.

7. Češće mijenjati radnu odjeću (mantil, bluzu, pantalone), a minimalno na kraju radnog dana. Svaki zaposleni mora imati obezbijeđen minimalno jedan komplet rezervne zaštitne odjeće na raspolaganju.

8. Radnu odjeću prati na visokim temperaturama uobičajenim deterdžentom, odvojeno od ostalog rublja. U slučaju sumnje na kontakt sa zaraženim, dodatno upotrijebiti dezinficijens na bazi hlora (natrijum hipohlorit 500 mg/l-Varikina®, izbjeljivač).

9. Izbjegavati blizak kontakt sa osobama koje imaju povišenu temperaturu, kašalj i otežano dišu. Obavezno obavijestiti poslodavca ukoliko je zaposleni bio u kontaktu sa zaraženom osobom ili osobom kod koje postoji sumnja da je zaražena, kako bi se poduzele dalje mjere.

10. U slučaju povišene temperature, kašljanja i/ili otežanog disanja, bolova u mišićima, umora i opšte slabosti, obavezno o tome obavijestiti nadređenog/poslodavca, udaljiti se sa radnog mjesta i zatražiti medicinsku pomoć od nadležne zdravstvene ustanove.

11. Obavijestiti nadređenog/direktora ukoliko se kod drugih zaposlenih primijete simptomi bolesti ili se ima saznanje da je zaposleni bio u kontaktu sa zaraženom osobom.

MJERE КONTROLE INFEКCIJE U APOTECI – PROSTORIJE I POVRŠINE

1. Кontinuirano provjetravati radni prostor prirodnom ventilacijom.
2. Primijeniti pojačane mjere higijene radnih površina i predmeta koji se koriste. Dezinfikovati dodirne površine u apoteci minimalno tri puta dnevno i to: ulazna vrata (prvenstveno ručke), radne površine u oficini, telefon, POS uređaj, tastaturu i ekran kompjutera i druge površina na kojima je moguće zadržavanje virusa. Dezinfekciju provoditi odgovarajućim dezinficijensima (70% etanol). Čišćenje podova provoditi minimalno tri puta dnevno odgovarajućim dezinficijensima na bazi hlora i to: natrijum hipohlorit 1000 mg/l (Varikina®, Domestos®) ili natrijum dihloroizocijanurat dihidrat 1-2 g/5l (Izosan G®). Higijenu ostalih površina i prostorija provoditi u skladu sa procedurom za održavanj higijene u apoteci.

3. Učestalo prazniti sadržaj iz kanti za komunalni otpad.

4. Ukloniti časopise, letke i sve predmete koji se ne mogu dezinfikovati sa recepture, te minimizirati njihov broj u oficini, kako ne bi bili izvor zaraze u slučaju kontakta s pacijentom koji je zaražen.

5. Ukoliko je primjenjivo, obilježiti na podu oficine adekvatan razmak od minimalno 1 metar za obezbjeđivanje socijalne distance između pacijenta i magistra farmacije/farmaceutskog tehničara (ukoliko to već nije obezbijeđeno širinom postojeće recepture), kao i među pacijentima. Ukoliko to nije moguće, usmeno upozoriti pacijente na potrebu ostvarivanja socijalne distance u apoteci.

6. Istovremeno u apoteku ulaze dva pacijenta ukoliko apoteka ima jedno recepturno mjesto i ukoliko je moguće u oficini obezbijediti preporučeni razmak od minimalno 1 metar za obezbjeđivanje socijalne distance između pacijenata. Ukoliko nije moguće obezbijediti
ovaj razmak, u apoteku ulazi samo jedan pacijent. Ukoliko apoteka ima dva recepturna mjesta, i ukoliko je moguće u oficini obezbijediti preporučeni razmak od minimalno 1 metar za obezbjeđivanje socijalne distance između pacijenata, u apoteku u jednom trenutku mogu ući četiri pacijenta.

7. Ukoliko je primjenjivo, razmotriti potrebu obezbjeđenja fizičke barijere između magistra farmacije/farmaceutskog tehničara i pacijenta (postavljanjem na recepturu mobilne zaštite od pleksiglasa, stakla ili nekog drugog materijala koji je providan, a koji se može dezinfikovati sa obje strane ili pružanjem zdravstvene usluge putem šalterskog prozora apoteke).

8. Privremeno obustaviti pružanje dodatnih usluga u apoteci, kako bi se smanjilo vrijeme zadržavanja pacijenata u apoteci i povećanja rizika od potencijalnog prenosa infekcije između magistra farmacije/farmaceutskog tehničara i pacijenta.

MJERE КONTROLE INFEКCIJE U APOTECI – PACIJENTI

1. Na ulazu u apoteku, vidljivo izvan apoteke, pacijentima je potrebno istaknuti obavještenja koja sadržavaju sljedeće:

– Objašnjenje da se ulazak u apoteku odvija postepeno prema redoslijedu, tako da se unutar apoteke ne stvara red i gužva. Navesti maksimalan broj pacijenata koji u jednom trenutku mogu ući u apoteku, a da ostali stoje u redu van apoteke održavajući distancu od 1-1,5 metar.

– Istovremeno u apoteku ulaze dva pacijenta ukoliko apoteka ima dva recepturna mjesta i ukoliko je moguće u oficini obezbijediti preporučeni razmak od minimalno 1 metar za obezbjeđivanje socijalne distance, a ostali stoje u redu van apoteke održavajući distancu
od 1-1,5 metar.

– Objašnjenje da je potrebno da se pacijenti pridržavaju propisanih preventivnih mjera i mjera respiratorne higijene (npr. „Ukoliko kašljete i kišete prekrijte usta i nos laktom ili papirnom maramicom koju poslije odbacujete u kantu za otpatke izvan apoteke, te operite ruke“).

– Molbu da pacijent koji ima simptome respiratorne bolesti (povišena temperatura, kašljanje i/ili otežano disanje, kihanje) ne ulazi u apoteku, već da se telefonom javi svom nadležnom ljekaru.

– Objašnjenje da se po mogućnosti koristi kartični oblik plaćanja.

– Brojeve telefona nadležnih institucija na koje se pacijent može javiti ukoliko ima pitanja o novom virusu korona („SARS-CoV-2“) (npr. JZU Institut za javno zdravstvo Republike Srpske, broj telefona: 0800 50 555, nadležni dom zdravlja).

2. U slučaju kontakta sa pacijentom koji ima simptome respiratorne bolesti (povišena temperatura, kašljanje i/ili otežano disanje, kihanje) u apoteci, pacijenta je potrebno savjetovati da se pridržava propisanih preventivnih mjera i mjera respiratorne higijene, te da potraži medicinsku njegu što prije od nadležne zdravstvene ustanove, kako bi se smanjio rizik od razvoja težih simptoma izazvanih infekcijom.