Zalaganja ljekara sačuvana među koricama
Ljekari iz Banjaluke u Kraljevini Jugoslaviji bili su veoma značajan faktor ovog grada, zahvaljujući čemu su ušli u njegovu istoriju, a njihove sposobnosti i nesebična zalaganja sažeti su u knjizi “Ljekari Banjaluke u Kraljevini Jugoslaviji”.
Ova knjiga, čiji su autori Bojan Stojnić i Verica M. Stošić, će zajedno sa istoimenom izložbom arhivskih dokumenata biti predstavljena 20. aprila sa početkom u 13 časova u Banskom dvoru. Promocija će biti priređena povodom Dana grada Banjaluke i Dana Arhiva Republike Srpske.
Stojnić, koji je i direktor Arhiva RS, ispričao je da su se banjalučki ljekari, kao fakultetski obrazovani u odnosu na predstavnike drugih društvenih struktura, javili u ovom gradu krajem osmanske vlasti. Postali su veoma značajni u doba austrougarske uprave u BiH.
– Tek u Kraljevini Jugoslaviji i ujedinjenjem jugoslovenskih naroda u jedinstvenu državu broj ljekara i zdravstvenih ustanova u Banjaluci se povećavao u skladu sa razvojem države – započinje priču Stojnić.
Iako su ljekari u zdravstvu Banjaluke u ovoj studiji poredani azbučnim redom, priča Stojnić, oni se u periodu od dvadesetak godina postojanja Kraljevine Jugoslavije mogu generacijski i po porijeklu podijeliti na više krugova.
– Prvi krug, pored nekoliko domaćih, činili su mahom ljekari porijeklom iz slovenskih zemalja, Austrougarske, iz krajeva bivše carske Rusije i iz Srbije – istakao je Stojnić.
Dodao je da su već u drugom krugu, a naročito trećem, osim ljekara iz prečanskih krajeva Kraljevine Jugoslavije i bivše Kraljevine Srbije, počinju da pristižu i oni iz Banjaluke i drugih krajeva BiH. Treći krug banjalučkih ljekara u doba Kraljevine Jugoslavije predstavljaju ljekari stradalnici, kojima mahom pripadaju Srbi i Jevreji kojima je rat 1941. donio kraj njihovog ljekarskog rada u ovom gradu.
Poseban značaj znatnom broju ljekara, osim rada u zdravstvenim ustanovama, daje vrlo aktivna djelatnost u širem društvenom životu, u njihovim staleškim institucijama, kulturnim, prosvjetnim, sportskim i drugim ustanovama i organizacijama.
– Izvjestan broj ljekara ostao je za vječnost poznat po istraživačkom, publicističkim i naučnom radu. Neki od tih ljekara su zbog društvene i nacionalne aktivnosti u periodu Prvog svjetskog rata bili stradalnici, kao taoci, logoraši, internirci, “veleizdajnici” ili emigranti – kazao je Stojnić.
Naglasio je ogromnu ulogu banjalučkih ljekara u suzbijanju opakih bolesti, ponekad epidemija, posebno po selima usljed velike zaostalosti, siromaštva i nehigijene, koje su prijetile nemilosrdnim uništenjem naroda.
“Ustaški stožer za Bosansku Krajinu”
U crvenom salonu Banskog dvora Kulturnog centra 20. aprila sa početkom u 19 časova biće održana promocija knjige “Ustaški stožer za Bosansku Krajinu: Studija Milana Vukmanovića i izbor iz građe”. Knjigu su priredili Verica M. Stošić i mr Vladan Vukliš.
(Glas Srpske)
