Da li je “Narodni front” osvježenje kao “Evropa sad”: Stari kadrovi prepreka za ozbiljan rezultat

Promjene koje su se desile u Crnoj Gori nakon trodecenijske vladavine Mila Đukanovića i njegove Demokratske partije socijalista (DPS) probudile su nadu među opozicionim političarima u regionu da bi na krilima političkih procesa u Crnoj Gori talas promjena mogao zahvatiti region.

Euforija nije zaobišla ni Republiku Srpsku, pa su tako pojedini opozicionari napravili korelaciju između političke scene Srpske i Crne Gore, a u pobjedi Jakova Milatovića i  opozicionih stranaka nad Đukanovićem vidjeli su svoju borbu sa Miloradom Dodikom.

Nakon godina (propalih) pokušaja, demonstracija, progona, opozicija u Crnoj Gori počela je da upisuje pobjedu za pobjedom nad do tada neprikosnovenim vladarom ove male države. Šta se to promjenilo? Da li su ljudi u opozicionim strankama vidjeli osvježenje ili je došlo do zasićenja sistemom Mila Đukanovića? Vjerovatno oboje.

Često se može čuti i teza da je stepen demokratije u crnogorskom društvu veći nego u regionu, ali može li se uopšte govoriti o demokratiji u državi gdje je jedna garnitura na vlasti više od 30 godina?

Da li se talas promjena može preliti na Srbiju i Srpsku?

Godinama opozicioni predstavnici i u Republici Srpskoj i Srbiji pokušavaju da smijene vlast, ali bezuspješno. Mnogo je faktora koji utiču na posebnost sistema u svakoj od država, a ako bismo podvukli crtu jedina sličnost u svakom od njih je dužina vladanja onih koji su na vlasti. Međutim, sve drugo teško je uporedivo i predstavljalo bi potpuno banalno poimanje političkih procesa.

Politikolog Vojislav Savić za Banjaluka.net kaže da “razumije potrebu da se uzjaše na talas na kojem su stranke i političari u Crnoj Gori oborili Mila Đukanovića, ali smatra da taj talas vodi na potpuno drugu obalu od one na koju bi naši opozicionari voljeli da stignu”.

– To jednostavno nisu uporedive stvari. Đukanovićev pad je rezultat višegodišnjeg nezadovoljstva velikog broja slojeva unutar crnogorskog društva, a okidač je bio pokušaj obračuna sa Srpskom pravoslavnom crkvom kao vrhunac ugnjetavanja i progona srpskog identiteta u Crnoj Gori. Identitetski problemi i slične teme ne postoje unutar Republike Srpske, nego su tačke na kojima se političari sukobljavaju isključivo personalne, dakle stvar lične afekcije prema ovom ili onom političaru – kaže on.

Kada je riječ o Srbiji, smatra da je situacija slična kao u Srpskoj, s tim da im nad vratom visi mač Kosova i Metohije koje potencijalno može biti jedan od okidača za narodni bunt.

– To je, međutim, druga tema i zahtjeva posebnu obradu. Dakle ovo što se desilo u Crnoj Gori je slojevit proces koji se čak nije ni završio na predsjedničkim izborima, predstoje im parlamentarni izbori i nova preslagivanja. Uporediti unutrašnje političke borbe u Srpskoj sa borbom za goli opstanak Crkve i naroda u Crnoj Gori je ne samo neozbiljno, nego i nipodaštavanje truda i žrtve koje su crnogorski Srbi podnijeli u prethodnim godinama, i to je prosto teza koju nije moguće održati, a ako ste pametan političar nećete ni ulaziti na tu teritoriju – zaključuje Savić.

Nove stranke za nove (uzaludne) pokušaje

Poslije svakih izbora u Republici Srpskoj svjedoci smo osipanja gubitničkih stranaka, a u posljednjih nekoliko godina osnovane su brojne stranke. A upravo je to jedna od paralela koja se pravi sa Crnom Gorom. Tamo je tas na vagi za promjene bio novoosnovani pokret “Evropa sad”. U Republici Srpskoj nedavno je osnovan “Narodni front” Jelene Trivić, a upravo neki njega vide kao pandan “Evropi sad”.

Iako je cilj i jednog i drugog pokreta isti, ipak postoji ključna razlika – “Evropa sad” formiran je od potpuno novih lica u politici, pretežno istaknutih stručnjaka i mladih ljudi, dok u “Narodni front” Jelene Trivić ulaze mahom biračima poznata lica.

Novinar Darko Momić kaže da bi opozicija, za početak, trebala da se bavi sobom i ponudu nešto drugo sem pukog pljuvanja Milorada Dodika.

– Promjene u Crnoj Gori donijela su nova lica, pretežno mladi ljudi koji su biračima makar ponudili nešto drugačije u odnosu na ono što su gledati prethodnih 20 godina. Kod nas, s druge strane, mi ne dobijamo nikada novi proizvod, nego iz onog starog pravimo više polovnih dijelova. Tako je i poslije ovih izbora – kaže on.

Momić ističe da je Jelena Trivić došla na političku scenu kao novo lice, profesor i stručnjak, te da je zbog toga i pokupila veliki broj simpatija među biračima.

– Ali, kada je riječ o pokretu, to može biti mač s dvije oštrice. S jedne strane, ovim pokretom može skinuti “okove” u vidu pojedinih ljudi u opoziciji, prvenstveno u PDP-u. A s druge strane, vidimo da u taj pokret ulaze mahom već biračima poznata lica i to oni koji su na ranijim izborima gubili – kaže on.

Podvlači i činjenicu da se na našoj političkoj sceni izrodilo mnogo stranaka iz već postojećih i da se vidjelo kako su one prolazile – ostajale su na margini, nisu donosili osvježenje i postajali su samo još jedan dio mozaika u letargičnom društvu.

– Plašim se da se kod nas nema energije za promjene, kao što je bilo u Crnoj Gori, a za to su u dobroj mjeri odgovorne i opozicione stranke koje su previše često razočaravale birače. Ipak, to što su opozicione stranke ovakve i onakve, nikako ne znači da vlast dobro radi svoj posao. Zato bi bilo dobro kada bi se pojavila nova i nekompromitovana lica na političkoj sceni sa iskrenom željom, ne da nešto promijene, nego da sve okrenu naglavačke i uspostave jedan potpuno novi sistem vrijednosti u čijem centru bi bila čast i opšte dobro, a ne sebičnost i lični interes – zaključuje Momić.

(Aleksandar Stojanović)