Kralj Srba i Bosne po prvi put među Sarajlijama
Piše: Marko Romić, savjetnik predsjednika Republike Srpske
U politici se dopušta da ljudi imaju različita viđenja istih događaja, drugačije perspektive, uglove, ukuse. Međutim, sa istorijom nije tako. Riječ je o drevnoj nauci koja ima svoju metodologiju i zakonitosti koje se moraju dosljedno poštovati, a jedna od najvažnijih je – sine ira et studio.
Međutim, bez obzira na ovu izreku, svjedoci smo da se u jednom gradu Bosne (ne i Hercegovine) istoriji pristupa tendenciozno, pristrasno a pomalo i sa netrpeljivošću, ako bismo pogađali koji je to grad, prvo bi nam na pamet došlo Sarajevo.
Da se podsjetimo istorijskih činjenica. Kako piše u (h)istorijskim udžbenicima grad Sarajevo svoj nastanak vezuje za 1461/2. godinu kada Isa-beg Isaković (među prvim islamizovanim Srbima toga doba, koga pojedini istoriografi povezuju sa Hranićima a drugi sa Pavlovićima) izdaje proklamaciju o osnivanju grada, podiže tzv. Carevu džamiju i druge objekte karakteristične za osamanske gradove tog doba.
Ali otkud Tvrtko I Kotromanić, koji se upokojio 1391. godine da premosti istorijsku provaliju i dođe sedam decenija docnije u grad Isa-bega? Neki bi rekli da je posredi stalno prisutno stremljenje o Sarajevu kao centru Bosne, u kojem se mora čuvati “bosanska” istorija od nasrtljive srpske istoriografije.
Niti je Sarajevo ikada bilo centrar srednjovjekovne bosanske države (jer nije ni postojalo), niti je potrebno srpsku istoriju štiti od Srba.
Tvrtko I Kotromanić je srpski vladar srednjega vijeka, koji je naslijedio bosanskog bana Stjepana II Kotromanića 1353. godine a potom krunisan 1377. godine kraljevskim “dvostrukim vijencem” – u ime roditelja svojih – gospode bosanke iz roda Kotromanića i praroditelja svojih gospode srpske iz roda Nemanjića. Tako nam kazuju onovremeni izvori.
Naslanjanje na nemanjićku vladarsku ideologiju, uvođenje dvorskog ceremonijala srpskog dvora, jasno pokazuju kojem zavjetnom istorijskom nizu pripada ovaj izdanak loze Kotromanića.
Takođe, treba čitati građu mletačkog arhiva u Veneciji i arhiva dubrovačke opštine koji ga spominju kao “rex Rasssie”, što pokazuje da je u očima savremenika bio shvaćen kao srpski vladar.
Na kraju ovog kratkog povjesnog repetitorija treba još jednom ponoviti – ništa sporno nema u toponimu Bosna (koja se polovinom 10. vijeka i javlja po prvi put u djelima vizantijskog cara i pisca Konstantina VII Porfirogenita kao oblast u sastavu tadašnje Srbije), niti je sporno postojanje srednjovjekovne bosanske države, ali ona pripada srpskim hrišćanskim plemićkim porodicama, i kao takva izučava se u okviru srpske istorijske nauke. Ali ne može se srpska srednjovjekovna istorija, niti istorija srednjovjekovne bosanske države upotrijebiti (niti će to srpska inteligencija da dozvoli) kao metatekst i gradivno tkivo za formiranje nacije koja prve formalne naznake svog identiteta ima u posljednjim decenijama XX vijeka.
