ŠANSE ZA “TIJANIN ZAKON” U RS: Političari za doživotni zatvor, građani bi i smrtnu kaznu

Političari Srpske raspoloženi su da, prateći primjer Srbije, u domaće zakonodavstvo uvedu kaznu doživotnog zatvora u slučajevima teških ubistava, silovanja djece, trudnica ili nemoćnih osoba, dok bi među građanima dobar dio podržao da u praksi zaživi i smrtna kazna.

Dan nakon što je u Srbiji izmijenjen Krivični zakonik oglasili su se iz najveće partije u Srpskoj, sa porukom da će u republičkom parlamentu insistirati na sličnim izmjenama. Šef SNSD-ovog poslaničkog kluba u Narodnoj skupštini RS Igor Žunić potvrdio je da će pratiti primjer Skupštine Srbije.

Pooštriti kaznenu politiku

– SNSD će insistirati da u Krivični zakonik Srpske uđe kazna doživotnog zatvora bez mogućnosti pomilovanja za svirepe ubice i silovatelje djece, kao i ubice trudnica i nemoćnih osoba. Očekujemo da se tokom pripreme izmjena Krivičnog zakonika usvoje naše inicijative i da oni koji svirepo ubiju dijete, siluju, ubiju trudnicu i nemoćnu osobu nemaju nikada više mogućnost da to djelo i ponove – rekao je Žunić.

Podršku daje i poslanik NSRS opozicionog SDS-a Davor Šešić koji za SrpskaCafe ističe da je pratio izmjene koje je juče usvojila Skupština Srbije, te da bi podržao da se slično donese i kod nas.

– Svakako mislim da treba pooštriti kaznenu politiku prema učiniocima najtežih krivičnih djela, prije svega mislim na ubistva djece, nemoćnih osoba i trudnica. Srpska u ovom slučaju treba pratiti zakonodavstvo Srbije – rekao je Šešić.

Istovremeno, građani Srpske bi u značajnoj mjeri podržali i izvršenje smrtnih kazni, što neskriveno zastupaju na društvenim mrežama, naročito nakon što u javnosti budu otkriveni detalji monstruoznih zločina, naročito nad djecom. Simptomatično je to da u Evropi u ovom trenutku smrtna kazna postoji samo u ustavima Bjelorisuje i Republike Srpske, ali se kod nas u praksi već decenijama ne izvršava.

Psiholog i sudski vještak Aleksandar Milić ističe da javnost reaguje spontano, po osjećanjima, jer “osjećaju da su pojedini zločini nedovoljno sankcionisani”, pa zbog toga propagiraju smrtnu kaznu učinicima najtežih krivičnih djela.

– Očito je da su pojedine zakonske regulative, kako u Republici Srpskoj, tako i u regionu, neprilagođene sadašnjim uslovima u kojima je primjetan porast zločina. Ljudi nemaju taj osjećaj anticipiranja loših ishoda po sebe, ali iako se tu radi o određenim dimenzijama patologije ne treba se isključiti ni dio o uračunljivosti. Javnost reaguje spontano, po osjećanjima, jer osjećaju da je to nedovoljno sankcionisano. Svjedoci smo najbrutalnijih silovanja, zlostavljanja djece, mučenja, grupnih ubistava, i drugih monstruoznih zločina, i ne postoji prestup preko limita najstrože kazne. A veliki je problem nemati distinkciju onog najgoreg – kaže Milić.

Promjena Ustava

Domaći političari se već godinama zalažu da se odrednica o smrtnoj kazni izbriše iz Ustava Srpske.

– Iz Ustava Republike Srpske je neophodno izbrisati smrtnu kaznu. Neophodno je usvojiti određene amandmane na Ustav Republike Srpske, radi očuvanja njenih ustavnih nadležnosti, osnovnih načela zaštite vitalnog interesa entiteta i konstitutivnih naroda, brisanja smrtne kazne, zaustavljanje prenosa nadležnosti mimo procedura utvrđenih Ustavom Srpske, te obezbjeđivanja uslova za sprovođenje reformi na putu evropskih integracija – stav je predsjednika republičkog parlamenta Nedeljka Čubrilovića.

Vlasti RS su još prije 11 godina pokrenule proceduru da tu odrednicu obrišu zbog kršenja Evropske konvencije o ljudskim pravima, ali procedura još nije okončana, iako se predstavnici sva tri konstitutivna naroda slažu da treba da se briše.

Iako nikada nije unesena u krivični zakon entiteta, a samim tim ni izvršena, odredba je velika prepreka za usaglašavanje pravne regulative s evropskim tekovinama. Do sada je nekoliko puta odbijana jer iz parlamenta na usaglašavanje stiže u paketu sa drugim ustavnim promjenama, pa tako u paketu biva i odbačena.

Nije je bilo u prvobitnom Ustavu, ali je kasnije uvedena usvojenim amandmanom, koji u završnici ipak nikad nije postao dijelom Krivičnog zakona, tako da je smrtna kazna postojala u teoriji.

U Srbiji smrtne kazne nema ni u teoriji.

(O. Tešić / Srpska Cafe)