EU donijela novi pravilnik o Šengenu i kontroli granica, evo što se sve mijenja

Savjet Evropske unije danas je konačno potvrdilo novi šengenski zakonik, pravilnik EU koji se odnosi na upravljanje unutranjim i spoljnih granicama te na pravila koja uređuju graničnu kontrolu osoba koje prelaze spoljne granice EU.

Nova revidirana uredba, koju je u aprilu izglasao Evropski parlament, stupiće na snagu 20 dana po objavljivanju u Službenom listu i direktno je primjenjiva u zemljama članicama.

“Današnjim glasanjem dali smo državama članicama alate za održavanje putovanja bez graničnih kontrola unutar šengenskog područja, istovremeno obezbjeđujući spoljne granice, rješavajući probleme neregularne migracije i rizike po javno zdravlje”, izjavila je belgijska ministarka unutranjih poslova Annelies Verlinden, čija zemlja predsjedava Savjetom EU.

Nova uredba

Nova uredba uvodi mogućnost usvajanja mjera na nivou EU kojima se ograničava pristup državljana trećih zemalja u EU u slučaju vanrednog stanja u javnom zdravstvu velikih razmjera.

U tom slučaju nova pravila daju mogućnost, nakon odluke Savjeta, uvođenja usklađenih privremenih ograničenja putovanja na spoljnoj granici EU. Ranije to nije bilo moguće pa je EU tokom pandemije kovida-19 mogla izdati samo neobvezujuće preporuke u pogledu ograničenja putovanja u zemlje članice. Osim ograničenja putovanja, Savjet takođe može nametnuti testiranje, karantin i samoizolaciju te druge zdravstvene mjere za građane koji nisu državljani EU koji ulaze u EU.

Uredba sadrži i odredbe koje će pomoći u rješavanju sekundarnog kretanja migranata iz jedne države članice u drugu. Država članica moći će državljane trećih zemalja koji su uhapšeni u pograničnom području i ilegalno borave na njenoj teritoriji prebaciti direktno u državu članicu iz koje su stigli, a to bi trebalo da se odvija u okviru bilateralne saradnje.

Takođe se nude i rješenja za situacije instrumentalizacije migranata, poput onih kada su bjeloruske vlasti dovodile migrante na granicu s Poljskom radi destabilizacije EU. Izmijenjeni zakonik o šengenskim granicama nudi državama članicama mogućnost ograničenja broja graničnih prelaza ili smanjenja njihovog radnog vremena te omogućava pojačane mjere kontrole granica.

Alternativne mjere

Revidirani zakonik pojašnjava postojeći okvir za ponovno uvođenje i produženje kontrola na unutrašnjim granicama, što je moguće kada postoji ozbiljna prijetnja za javni red i bezbjednost.

Države članice biće dužne procijeniti nužnost i proporcionalnost ove odluke te ocijeniti mogu li se ciljevi kojima se teži postići na druge načine.

Revidirana uredba utvrđuje maksimalno trajanje tokom kojeg se te kontrole na unutrašnjim granicama mogu zadržati. O uvođenju kontrola na unutrašnjim granicama mora se prethodno obavijestiti Savjet, Evropska komisija i Evropski parlament i mogu ostati na snazi najviše dvije godine. U izuzetnim situacijama unutrašnje granične kontrole mogu se produžiti za dodatnih šest mjeseci, s mogućnošću obnavljanja jednom u ukupnom trajanju od jedne godine.

Države članice se ohrabruju da umjesto uvođenja privremenih kontrola na unutrašnjim granicama pribjegnu alternativnim mjerama poput policijskih provjera i prekogranične saradnje, prenosi Index.