MATOVIĆ: Horom “Banjalučanke” dirigujem 19 godina, rad sa njima doživljavam i kao misiju

Inovirani koncept rada ustanove koji se primjenjuje od 2017. godine kao dva osnovna i prioritetna cilja postavio je upravo pokretanje i organizaciju kvalitetnih programskih aktivnosti u vlastitoj produkciji, te adaptaciju i otvaranje novih scena za kulturne namjene.

Ovako je razgovor za “Glas Srpske” započeo kompozitor, dirigent, vanredni profesor Akademije umjetnosti u Banjaluci i direktor Banskog dvora Kulturnog centra Mladen Matović, osvrćući se na način rada u protekloj godini.

– Kao rezultat takvog načina rada danas se pomalo neskromno možemo pohvaliti činjenicom da je tokom 2023. godine u Banskom dvoru realizovana još jedna istorijska i rekordna sezona u okviru koje je održano više od tri stotine raznovrsnih (muzičkih, likovnih, književnih, dramskih i filmskih) programskih sadržaja, a sama ustanova bogatija je za pet novih prostora za kulturne namjene – dodaje Matović.

Upravo primjenom inoviranog koncepta rada Banski dvor se u prethodnih šest godina u punom kapacitetu vratio praksi organizovanja programskih sadržaja u vlastitoj produkciji. Šta možete da kažete o ovoj rekordnoj godini, u okviru kojih je realizovano više od 300 događaja?

– Prvo su pokrenute ljetne scene Art dvorišta i Art terase koje su namijenjene za organizaciju kulturnih događaja na otvorenom i zahvaljujući njima Banski dvor je postao jedna od rijetkih ustanova kulture koje ne prave tzv. ljetnu pauzu već aktivno organizuje programe tokom juna, jula i avgusta mjeseca. Nešto kasnije otvoren je prostor Art bioskopa koji je programski fokusiran na umjetničke, dokumentarne i studentske filmove, uređena su dva slikarska ateljea u kojima mislimo organizovati rezidencijalne programe, a povodom obilježavanja 90 godina Banskog dvora otvorena je reprezentativna stalna izložbena postavka iz doba Vrbaske banovine koju čine eksponati i dragocjena porodična zaostavština bana Todora Lazarevića. Banski dvor je 2018. godine pokrenuo Internacionalni muzički festival “Jesenja sonata” i festival džez muzike “Intim džez fest”, koji su u prethodnih šest godina ugostili neka od najznačajnijih imena umjetničke i džez muzike današnjice, te imali snažan odjek na regionalnom i internacionalnom nivou. S ponosom ističemo i činjenicu da je naša ustanova već šest godina domaćin i partner regionalnog književnog festivala “Imperativ”, koji je takođe prepoznatljiva i kredibilna regionalna manifestacija iz oblasti književnosti.

Koliko je sve navedeno važno uopšte za kulturu u Republici Srpskoj?

– Kroz organizaciju visokokvalitetnih kulturnih sadržaja, pokretanje novih scena za kulturne namjene, te kroz koncept koji podržava visoke stvaralačke domete i ucrtava nove produkcijske i organizacione standarde, Banski dvor je etabliran kao regionalno prepoznatljiv kulturni centar, koji kvalitetom i intenzitetom rada na najljepši mogući način, kroz kulturu i umjetnost, doprinosi kulturnoj i globalnoj afirmaciji Banjaluke i Republike Srpske.

S obzirom na to da ste dirigent ženskog kamernog hora “Banjalučanke”, koji je i ove godine osvojio značajnu međunarodnu nagradu na takmičenju u Italiji, šta biste rekli da je tajna takvog uspjeha?

– Horom “Banjalučanke” dirigujem devetnaest godina i mogu reći da smo u tim prvim godinama prešli trnovit i mukotrpan put do stasavanja u ansambl koji je spreman za međunarodnu takmičarsku scenu. Jedan od najvećih kvaliteta našeg ansambla, na šta sam kao pedagog veoma ponosan, je činjenica da smo izgradili jedan izuzetno harmoničan i zdrav kolektiv u kojem svi funkcionišemo kao jedna velika i složna porodica. U mjesecima pred takmičenje, česti su slučajevi da imamo i pet ili šest proba sedmično, što najbolje govori o tome kolika su odricanja i posvećenost potrebni da bi se stiglo do vrhunskih rezultata. Ovogodišnje renomirano takmičenje “In Canto Sul Garda” koje se održalo u italijanskom gradu Riva del Garda okupilo je 16 horova iz 12 zemalja svijeta zbog čega je osvajanje zlatne medalje i pobjeda u kategoriji tradicionalne muzike za nas veoma značajna, pogotovo ako imamo u vidu činjenicu da je početkom ove godine došlo do velike smjene generacija u ansamblu.

Šta je najvažnija odlika “Banjalučanki” i cilj rada i djelovanja?

– Rad sa “Banjalučankama” doživljavam i kao misiju jer smo u proteklom periodu uspjeli da animiramo i horskoj muzici privolimo značajan broj onih koji su imali predrasude o horovima i vokalnoj muzici uopšte. Vjerujem da je stilski i žanrovski raznovrstan repertoar našeg ansambla još jedna bitna odlika hora “Banjalučanke”. Danas nemate baš puno horova koji se podjednako dobro snalaze u različitim žanrovima, a raspon repertoara našeg ansambla se kreće od kompozicija starih majstora renesanse, pa preko muzike klasicizma i romantizma seže sve do veoma složenih djela savremene muzike i efektnih aranžmana i autorskih kompozicija zasnovanih na našem tradicionalnom melosu. “Banjalučanke” su već nekoliko puta okupile oko tri hiljade posjetilaca na koncertima održanim na ljetnoj sceni tvrđave Kastel. U prethodnih deset godina hor je ostvario najznačajnije rezultate u svojoj istoriji osvojivši zlatne medalje na takmičenjima u Lincu, Amsterdamu, Veneciji, Budimpešti, Valeti, Barseloni, Magdeburgu, Kalamati, dva olimpijska srebra na horskim olimpijadama u NR Kini i Sjedinjenim Američkim Državama. Najveći uspjeh u istoriji hora predstavlja osvajanje tri uzastopne olimpijske zlatne medalje na svjetskim horskim olimpijadama u Rigi, Sočiju i Južnoafričkoj Republici. Zahvaljujući ovim rezultatima ženski kamerni hor “Banjalučanke” je uvršten na zvaničnu rang-listu pedeset najboljih kamernih horova svijeta Svjetske horske asocijacije INTERKULTUR.

Šta “Banjalučanke” očekuje iduće godine?

– U 2024. godini hor očekuje veoma ambiciozna koncertno-takmičarska sezona, a naše želje su učešće na značajnim takmičenjima u Rimu i Lisabonu, te učešće na Svjetskoj horskoj olimpijadi na Novom Zelandu.

U ovoj godini bili ste veoma aktivni i kao kompozitor – kakvi su planovi za naredni period?

– U 2023. godini ukazana mi je privilegija i čast da se premijernim izvođenjem moje kompozicije za mješoviti hor “Na Vračaru” završi koncertni program “Vaskršnjeg koncerta” u kripti Hrama Svetog Save u Beogradu. U pitanju je kompozicija posvećenu Hramu Svetog Save, za koju je izuzetan tekst napisao Mladen Kovačević, parohijski đakon pri Hramu Svetog Save. Na takmičenju u Riva del Gardi uspješno je premijerno izvedena i moja nova kompozicija “Folklorne skice”. Pored stvaranja djela umjetničke muzike i u ovoj godini sam nastojao da ne zanemarim moj omiljeni muzički žanr – muziku za djecu. Posebno me čini srećnim nastavak saradnje sa redakcijom dječijeg časopisa “Ježurko” za koji sam do sada komponovao blizu dvadeset tematski raznovrsnih kompozicija za djecu predškolskog i mlađeg školskog uzrasta. Kad su u pitanju planovi za budućnost, pored novog ciklusa kompozicija za ženski hor pod nazivom “Vreteno”, završavam komponovanje novog vokalno-instrumentalnog djela “Rađanje” za solistu, hor i orkestar, a u 2024. godini u planu je realizacija jednog velikog autorskog koncerta sa značajnim gostima, te objavljivanje autorskog kompakt diska “Rekapitulacija” sa izabranim kompozicijama i pratećom notografskom publikacijom – rekao je Matović za Glas Srpske.